Śladami prahistorii i historii
(Zestawił D. Wieczorek na podstawie przeglądu piśmiennictwa wymienionego na dole strony)
IX-VIII tysiąclecie p.n.e.
Schyłek paleolitu - mezolit [por. 33].
Z terenu dzisiejszego Gościencina (gm. Włoszczowa) znane są artefakty dokumentujące osadę z epoki kamienia i mezolitu [Archeo]. Z terenu dzisiejszych Kuzek (gm. Włoszczowa) oraz Ciemiętnik (gm. Kluczewsko) znane są ślady po osadnictwie z epoki kamienia [Archeo].
W tym czasie opisywane okolice pokrywają początkowo zwarte lasy brzozowe z domieszką topoli, osiki i wierzby na terenach bardziej podmokłych. Później mocniej wkracza sosna z domieszką świerka i modrzewia, a następnie pojawiają się także wiąz, leszczyna i dąb; cały czas spada udział jałowca.
W tym czasie do regionu naszego mogły napłynąć naddunajskie plemiona rolniczo-hodowlane, później mógł mieć miejsce napływ ludów kultury pucharów lejkowatych, a pod koniec mogły pojawić się ludy kultury amfor kulistych [33].
Z rejonu dzisiejszych Zabrodów/Żeleźnicy (gm. Krasocin) oraz Pilczycy (gm. Kluczewsko) znane są ślady osad neolitycznych [Archeo].
W tym czasie w regionie naszym mogły przebywać ludy kultury ceramiki sznurowej, następnie ludy grupy mierzanowickiej, a później ludy kultury trzcinieckiej [33].
W tym czasie opisywane okolice pokrywają początkowo zwarte lasy brzozowe z domieszką topoli, osiki i wierzby na terenach bardziej podmokłych. Później mocniej wkracza sosna z domieszką świerka i modrzewia, a następnie pojawiają się także wiąz, leszczyna i dąb; cały czas spada udział jałowca.
3300-2000 lat p.n.e.
Neolit, schyłek neolitu [33].
Z rejonu dzisiejszych Zabrodów/Żeleźnicy (gm. Krasocin) oraz Pilczycy (gm. Kluczewsko) znane są ślady osad neolitycznych [Archeo].
2000-1400 lat p.n.e.
Początek epoki brązu [33].
1300-400 lat p.n.e.
Starsza i środkowa epoka brązu [33]. Epoka brązu oraz przełom epoki brązu i żelaza [7]. Kultura łużycka [33].
Inne cmentarzyska popielnicowe związane z ludami kultury łużyckiej znaleziono w rejonie Krasocina, Oleszna, Rudki, Dąbia, Rogienic, Dzierzgowa, Chyczy, Bałkowa - pochodzą one ze środkowej epoki brązu [32]. Na podstawie tych danych przyjmuje się, że okolice Włoszczowy były zasiedlone stosunkowo równomiernie [32].
W dzisiejszym Gościencinie (gm. Włoszczowa) we wczesnej epoce brązu i okresie kultury łużyckiej istniało osadnictwo [Archeo].
W dzisiejszym Łachowie (gm. Włoszczowa) w okresie kultury łużyckiej istniała osada [Archeo].
700-400 lat p.n.e.
Schyłek epoki brązu [33]. Przełom epoki brązu i żelaza [7].
IV wiek p.n.e - IX wiek n.e.
Przełom epoki brązu i żelaza [7]. Epoka żelaza [33].
Później (około BC/AD - 500 lat n.e.) [por. 33] nastąpiło prawdopodobnie wyraźne rozluźnienie osadnictwa, a miejscami zapewne zupełny jego zanik - okolice dzisiejszej Włoszczowy zalicza się do pustek osadniczych, porosłych borami [por. 7].
I - IV wiek n.e.
W dzisiejszym Międzylesiu (gm. Włoszczowa) w okresie kultury przeworskiej istniała osada [Archeo].
W okresie wpływów rzymskich w dzisiejszym Gościencinie istniała osada [Archeo].
IV - V/VI wiek n.e.
X wiek
Wczesne średniowiecze [33].
Pod koniec X wieku w posiadaniu Polan i księcia Mieszka (Mieszka I) znajdują się m.in. tereny prawobrzeżnej Pilicy, aż po Puszczę Świętokrzyską, gdzie powstają kasztelanie: małogoska, skrzyńska i żarnowska [por. 20]. Okolice Włoszczowy administracyjnie podlegają kasztelani małogoskiej i prowincji łęczyckiej, a pod względem kościelnym archidiecezji gnieźnieńskiej [20]. Kasztelan małogoski sprawuje władzę administracyjną, wojskową i sądowniczą [por. 20].
XI wiek
Kasztelania małogoska znajdując się na pograniczu ziemi krakowskiej, sandomierskiej i prowincji łęczyckiej (stanowiącej część dzielnicy wielkopolskiej), "często" zmienia swoją przynależność administracyjną [por. 20, 49]. Niemniej jednak okolice Włoszczowy należą do tej kasztelani [por. 49].
XII-XIII wiek
Przynależność Krasocina do kasztelani małogoskiej [11].
Kurzelów i Małogoszcz łączy szlak - prowadzący przez dzisiejszy Rząbiec [por. 20].
Od XII wieku Konieczno jest własnością arcybiskupstwa gnieźnieńskiego [21].
Połowa XII wieku - najbliższa kasztelania położona jest w Małogoszczu [39].
1136
W bulli gnieźnieńskiej wymienia się Kurzelów, Konieczno [4,21], Danków (obecnie Danków Duży) [1]. Bulla gnieźnieńska [5].
Pierwsza wzmianka o wytopie żelaza w Gościęcinie w "hucie" o nazwie Szap/Szlap [42]. Inna wzmianka dotyczy pobierania opłaty za przekraczanie Pilicy w Gościęcinie [42].
Pierwsza wzmianka o wytopie żelaza w Gościęcinie w "hucie" o nazwie Szap/Szlap [42]. Inna wzmianka dotyczy pobierania opłaty za przekraczanie Pilicy w Gościęcinie [42].
1138
Książe Bolesław III (Krzywousty) w testamencie ustanawia, że ziemie Polski środkowej, m.in. z Łęczycą i Małogoszczem, wejdą do dzielnicy senioralnej; Łęczyca, Pajęczno i Małogoszcz - między innymi - otrzymuje Salomea (wdowa po księciu) [20], jako oprawę wdowią (Internet).
1144
Ziemie zarządzane przez Salomeę, wdowę po księciu Bolesławie III (Krzywoustym), przejmuje po jej śmierci ich syn Henryk (Sandomierski) [por. 20].
1154
Henryk (Sandomierski) przekazuje miejscowość o nazwie Vloszcova Joannitom z Zagości [6]. Nowe badania historyków jednak nie potwierdzają tej hipotezy [9].
1173-1177
Tereny kasztelani małogoskiej trafiają pod rządy Kazimierza II (Sprawiedliwego) (Internet).
1184
Czarnca - erygowanie parafii pw. św. Floriana [53].
XIII wiek
Początek XIII wieku - w Koniecznie powstaje parafia rzymsko-katolicka [21].
Pierwsza połowa XIII wieku ksztelania małogoska ostatecznie zostaje związana z województwem sandomierskim, w którym pozostanie do 1795 roku [por. 20].
Pierwsza połowa XIII wieku ksztelania małogoska ostatecznie zostaje związana z województwem sandomierskim, w którym pozostanie do 1795 roku [por. 20].
Cystersi z Jędrzejowa w Rudnikach i Pękowcu nad Zwleczą budują kuźnie żelaza o napędzie wodnym, które bazują na rudach darniowych [por. 4].
W XIII w. w Kurzelowie zbiegają się drogi prowadzące z Krakowa (przez Żarnowiec - zachodnia, przez Miechów-Jędrzejów-Małogoszcz - wschodnia) w kierunku północnym na Przedbórz, a dalej na Rozprzę (zachodnia), Sulejów (wschodnia), Piotrków, Łęczycę, Płock [35].
W XIII w. w Kurzelowie zbiegają się drogi prowadzące z Krakowa (przez Żarnowiec - zachodnia, przez Miechów-Jędrzejów-Małogoszcz - wschodnia) w kierunku północnym na Przedbórz, a dalej na Rozprzę (zachodnia), Sulejów (wschodnia), Piotrków, Łęczycę, Płock [35].
1200
Czarnca - pierwsze informacje o tej miejscowości, za sprawą pierwszego, wykonanego z drewna, kościółka pod wezwaniem św. Floriana [37].
1238-1241
Obecne rejony Włoszczowy należą do Ziemi sandomierskiej, będącej w tym czasie uzależnioną od Henryka Brodatego [40]. Przez Pilicę graniczą z Ziemią Sieradzką, a na południe od Białej Nidy rozciąga się Ziemia Krakowska [40].
1241
I najazd mongolski [Wikipedia].
1259-1260
Znaczne zniszczenia w kasztelani małogoskiej powoduje II najazd mongolski [por. 20]. Straty obejmują zabitych, jak i grabież dóbr materialnych.
Wydaje się, że wtedy - we Włoszczowie - mógł też powstać gródek obronny z ziemno-drewnianym obwarowaniem [por. 20]. Inne dane wskazują jednak na późniejszy okres jego powstania [por. 9].
1261
W Rudnikach (przy Zwleczy) działa kuźnia żelaza o napędzie wodnym, jest ona własnością Cystersów z Jędrzejowa [por. 4].
1268
2 czerwca - najstarsza wzmianka o Seceminie zawarta w dokumencie Bolesława V (Wstydliwego), księcia krakowskiego i sandomierskiego, z której wynika, że wraz ze swoimi dostojnikami (kasztelan krakowski Sułek z Niedźwiedzia, kasztelan sandomierski Mikołaj z Biechów, wojewoda sandomierski), spotykał się on tutaj z mnichami reprezentującymi klasztor henrykowski [34]. Secemin pisano wtedy jako Sechemin [1].
[Secemin powstał w miejscu łączącym walory obronne - położenia wśród lasów i bagien, z korzystnym usytuowaniem w stosunku do szlaków handlowych i komunikacyjnych; rejon Secemina stanowił rodzaj wielkiej polany, otoczonej ze wszystkich stron lasami; powstała pośrodku tej polany, na suchej kępie wśród mokradeł, osada wywiodła swoją nazwę od otaczających ją niegdyś bagien, zwanych „sece”, z których wypływała struga Secówka; w miejscu tym w średniowieczu powstał lokalny węzeł komunikacyjny, powiązany z najważniejszymi ośrodkami i szlakami handlowymi w ówczesnej Polsce; jeden z wychodzących z Secemina szlaków biegł na zachód, przez Mstów, Częstochowę i Krzepice, w kierunku Kalisza i Wrocławia; inny lokalny szlak komunikacyjny, biegnący w kierunku północno-wschodnim, łączył Secemin z Włoszczową i Małogoszczem, gdzie łączył się ze szlakami prowadzącymi na Ruś i do Wielkopolski; Secemin posiadał również połączenia ze stołecznym Krakowem - jedno przez Szczekociny, Żarnowiec i Miechów, a drugie przez Moskorzew i Mstyczów; w kierunku północnym inny szlak prowadził przez Kurzelów, Przedbórz, Opoczno do Łęczycy] [34].
1270-1289
Nadanie Secemina na rzecz łowczego krakowskiego Imrama (Imbram?) z Witowa herbu Oksza, który służył księciu Władysławowi I (Łokietkowi). Otrzymał on - oprócz wsi Secemin - okoliczne role, pola, pastwiska, lasy, gaje, tereny łowieckie, sadzawki rybne i kuźnicę żelaza [34].
1280
Obecne okolice Włoszczowy należą do Ziemi sandomierskiej [40]. Przez Pilicę graniczą z Ziemią Sieradzką, a na południe od Białej Nidy rozciąga się Ziemia Krakowska [40].
1285
Nadanie praw miejskich dla Kurzelowa przez arcybiskupa Jakuba Świnkę [1]. Jakub Świnka [3]. Arcybiskup ten, prawo przekształcenia wsi w miasto na zasadach prawa średskiego (Novi fori de Slesia), sprzedał za dwie grzywny złota, klerykowi Mikołajowi i jego bratu Piotrowi [4]. Kurzelów był miastem prywatnym.
24 września - książę brzeski, sieradzki i sandomierski, Władysław I (Łokietek) - w Sandomierzu wystawił dokument poświadczający posiadanie kompleksu majątkowego „pospolicie zwanego Secamin” przez komesa Boksę - syn Imrama (Imbrama?) z Witowa herbu Oksza [34].
Postępujące osadnictwo w okolicach dzisiejszej Włoszczowy [por. 4]. W dorzeczu Pilicy średnie zagęszczenie ludności wynosi 3-6 osób na kilometr kwadratowy [42].
Parafia istniejąca we Włoszczowie posiada drewniany (modrzewiowy) kościół pw. św. Jakuba Większego Apostoła i św. Mikołaja Biskupa, który mógł wznosić się przy skrzyżowaniu dzisiejszych ulic Partyzantów i Kusocińskiego, gdzie stoi teraz pomnik św. Floriana [4, 24]. Przy świątyni powstał też cmentarz parafialny [por. 24]. Do parafii włoszczowskiej należała też Wola Wiśniowa [36].
Włoszczowa była własnością królewską [10], aż do roku 1389 [9].
Pod koniec tego stulecia, gdy Włoszczowa przeszła w ręce prywatne, powstał gródek [9], śladem którego jest "kopiec". Mogła tutaj istnieć strażnica rycerska, służąca obserwacji terenu, a przede wszystkim sygnałów dymnych, lub świetlnych z innych podobnych obiektów [por. 4].
Około połowy XIV wieku arcybiskup gnieźnieński Jarosław Bogoria wznosi w Kurzelowie kościół. Kościół był z palonej cegły i zadaszony (dachówką glinianą, lub gontem).
Secemin - w II poł. tego wieku wybudowany został kościół parafialny; świątynia była drewniana [34].
1291
XIV wiek
Parafia istniejąca we Włoszczowie posiada drewniany (modrzewiowy) kościół pw. św. Jakuba Większego Apostoła i św. Mikołaja Biskupa, który mógł wznosić się przy skrzyżowaniu dzisiejszych ulic Partyzantów i Kusocińskiego, gdzie stoi teraz pomnik św. Floriana [4, 24]. Przy świątyni powstał też cmentarz parafialny [por. 24]. Do parafii włoszczowskiej należała też Wola Wiśniowa [36].
Włoszczowa była własnością królewską [10], aż do roku 1389 [9].
Pod koniec tego stulecia, gdy Włoszczowa przeszła w ręce prywatne, powstał gródek [9], śladem którego jest "kopiec". Mogła tutaj istnieć strażnica rycerska, służąca obserwacji terenu, a przede wszystkim sygnałów dymnych, lub świetlnych z innych podobnych obiektów [por. 4].
Około połowy XIV wieku arcybiskup gnieźnieński Jarosław Bogoria wznosi w Kurzelowie kościół. Kościół był z palonej cegły i zadaszony (dachówką glinianą, lub gontem).
Secemin - w II poł. tego wieku wybudowany został kościół parafialny; świątynia była drewniana [34].
1306
Parafia w Czarncy znalazła się w archidiakonacie kurzelowskim [53].
1325
Pierwsza wzmianka o Krasocinie - nadanie dziesięciny z pól chłopskich plebanowi w Fałkowie [1]. Był to dokument, w którym zapisano nazwę miejscowości [11].
1345
W Gościencinie działa kuźnica żelaza, własność Cystersów jędrzejowskich [por. 4]. Kuźnica czynna była co najmniej do roku 1540 [por. 4].
W dokumencie arcybiskupa gnieźnieńskiego Jarosława Bogorii Skotnickiego, wystawionym w tym roku na okoliczność nadania kuźnicy we wsi Gościencin w pobliżu Kurzelowa (klucz kurzelowski), zostało zaznaczone, że wymieniona wieś ta leży przy drodze do Secemina [34], [1].
1366
Czarnca - pierwszym z rodu Czarnieckich, który pisać się zaczął jako „pan na Czarncy” był Buda, który w roku 1366 część swego majątku przekazał swym braciom: Dobkowi i Stanisławowi [37]. Według innych danych był to Budza z rodu Łodziców, którzy zaczęli się pisać jako Czarnieccy [53].
1370
Król Kazimierz III (Wielki) będąc już na łożu śmierci zapisuje Krasocin braciom: Zbigniewowi, Przedborowi i Pakosławowi, synom Zbigniewa z Brzezia [11].
Secemin - jeszcze przed 1370 rokiem - uzyskał prawa miejskie, prawdopodobnie za czasów Kazimierza III (Wielkiego) [34].
Secemin - jeszcze przed 1370 rokiem - uzyskał prawa miejskie, prawdopodobnie za czasów Kazimierza III (Wielkiego) [34].
1384
Najstarsza wiadomość o Włoszczowie [1, 41] - wzmianka pisemna [10, 41]. Rzecz dotyczyła procesu przeprowadzonego przed konsystorzem gnieźnieńskim, między plebanem włoszczowskim Jakubem a plebanem ze wsi Goleniowy, którzy procesowali się o dziesięcinę z Woli (Wiśniowej) - pleban włoszczowski sprawę wygrał na mocy dawnych przywilejów swojego kościoła [4].
1389
Włoszczowa przeszła na własność marszałka koronnego Dymitra z Goraja [9]. Stało się to za sprawą zastawu jaki wykonał król Władysław Jagiełło i królowa Jadwiga, aby pożyczyć pieniądze [10]. Włoszczowa przestała być królewszczyzną.
1392
Włoszczowa - w dokumencie królowej Jadwigi podano, że właścicielem wsi, a może tylko „trzymającym” ją w zastawie (?) był Dymitr z Goraja [38].
1395
Król Władysław II Jagiełło w wydanym dokumencie określa Secemin „miastem” (oppidum); król nadał to miasto - będące jego własnością - wraz z przedmieściem (Nawieś) oraz wieś Bichniów, podstolemu krakowskiemu Piotrowi Szafrańcowi z Łuczyc herbu Stary Koń; wkrótce królowa Jadwiga (Jadwiga Andegaweńska) potwierdziła to nadanie Szafrańcowi; Secemin pozostawał własnością dziedziczną potomków tego rodu aż do początków XVII stulecia [34]. Uwaga: co do lokacji miasta Secemin porównaj wpis pod datą 1401. Secemin aż do rozbiorów należy do powiatu chęcińskiego w województwie sandomierskim [34].
1398
Dymitr z Goraja sprzedaje Włoszczowę za 700 grzywien Piotrowi z Radomina [10], który był kasztelanem dobrzyńskim [9, 10]. Nowy właściciel od 1403 roku w dokumentach podpisywał się jako Piotr z Włoszczowy i Radomina [10]. Piotr z Radomina mógł być budowniczym gródka obronnego ("kopca") [por. 23]
1399
Dokument o lokacji wsi Krasocin na prawie niemieckim oraz o fundacji pierwszego drewnianego kościoła [11].
przełom XIV i XV wieku
Gęstość zaludnienia waha się od 20-30 osób/km2 w rejonie Szczekocin, do około 10 osób/mk2 w rejonie Włoszczowy [4].
Secemin - pomyślny rozwój miasta m.in. z powodu przychylności króla Polski, Władysława II Jagiełły, dla właścicieli miasta, Szafrańców; władca ten potwierdził prawa miejskie Secemina w odmianie magdeburskiej i obdarzył jego mieszkańców ważnymi przywilejami (prawo urządzania cotygodniowego targu i dwóch jarmarków w roku, zwolnienie od opłat targowych w całym Królestwie); zezwolił on też Szafrańcom na pobieranie opłat celnych i mostowych od osób chcących bezpiecznie przeprawić się przez okoliczne bagna [34]. Secemin pisano wtedy jako Szeczemyn [1].
XV wiek
Secemin - przy rzece Zwleczce istniała kuźnica żelaza [34]. Inne kuźnice istniejące w tym czasie to: Gościencin i Rudniki - przy Zwleczy, Pękowiec - przy Jeżówce, Żelazne Nogi (obecnie Żeleźnica) - przy Czarnej Włoszczowskiej, Połeć i Biadaszek - przy Czarnej Strudze (Feliksówce) [35]. Połeć odpowiada prawdopodobnie Rudce. Wykorzystywały one zapewne rudy darniowe.Secemin - pomyślny rozwój miasta m.in. z powodu przychylności króla Polski, Władysława II Jagiełły, dla właścicieli miasta, Szafrańców; władca ten potwierdził prawa miejskie Secemina w odmianie magdeburskiej i obdarzył jego mieszkańców ważnymi przywilejami (prawo urządzania cotygodniowego targu i dwóch jarmarków w roku, zwolnienie od opłat targowych w całym Królestwie); zezwolił on też Szafrańcom na pobieranie opłat celnych i mostowych od osób chcących bezpiecznie przeprawić się przez okoliczne bagna [34]. Secemin pisano wtedy jako Szeczemyn [1].
1401
Król Władysław II Jagiełło nadał wieś Secemin z rozległym obszarem Piotrowi Szafrańcowi z Pieskowej Skały z pozwoleniem na lokowanie miasta [4].
[Od strony południowej do kościoła przylega kruchta; nad kruchtą znajdowało się mieszkanie ministra kalwińskiego - obecnie skarbczyk; gotycką bryłę świątyni zdobi barokowy szczyt fasady zachodniej; na zewnętrznych ścianach kościoła widoczne są liczne okrągłe wgłębienia, będące śladem rytualnego rozpalania ognia z użyciem świdra ogniowego; w zewnętrzną ścianę kruchty wmurowany jest fragment kamiennego nagrobka z drugiej połowy XVI w. z wyobrażeniem miecza i dwóch rękawic rycerskich - być może pozostałość nagrobka któregoś z Szafrańców - prawdopodobnie płaskorzeźby nagrobka Stanisława Szafrańca, którą w czasach kontrreformacji wrzucono do studni, a po wydobyciu w latach 30-tych XX w. umieszczono na zamku w Pieskowej Skale] [34].
1402
Secemin - z fundacji Piotra Szafrańca, właściciela miasta i podstolego krakowskiego, rozpoczęta zostaje budowa murowanego kościoła pw. św. Katarzyny i św. Jana Ewangelisty; w pierwszej kolejności powstaje prezbiterium (Piotr Szafraniec) [34].[Od strony południowej do kościoła przylega kruchta; nad kruchtą znajdowało się mieszkanie ministra kalwińskiego - obecnie skarbczyk; gotycką bryłę świątyni zdobi barokowy szczyt fasady zachodniej; na zewnętrznych ścianach kościoła widoczne są liczne okrągłe wgłębienia, będące śladem rytualnego rozpalania ognia z użyciem świdra ogniowego; w zewnętrzną ścianę kruchty wmurowany jest fragment kamiennego nagrobka z drugiej połowy XVI w. z wyobrażeniem miecza i dwóch rękawic rycerskich - być może pozostałość nagrobka któregoś z Szafrańców - prawdopodobnie płaskorzeźby nagrobka Stanisława Szafrańca, którą w czasach kontrreformacji wrzucono do studni, a po wydobyciu w latach 30-tych XX w. umieszczono na zamku w Pieskowej Skale] [34].
1403
Włoszczowa - właścicielem wsi był Petrus Carvacian de Wloszczowa, kasztelan dobrzyński [38].
1423
Król Władysław II Jagiełło - pięciu braciom Czarnieckim: Tomkowi, Januszowi, Sędziwojowi, Włodkowi i Pełce - nadał prawo własności na posiadane dobra w Czarncy [37]; Janusz - był osoba duchowną, pełnił urząd referendarza i podskarbiego koronnego [37].
[Mikołajowi z Czarncy król powierzył misję poselską do Malborka; [37].
[Janusz, ksiądz, przez jakiś czas był archidiakonem kurzelowskim, a potem referendarzem koronnym; [53].
[Janusz, ksiądz, przez jakiś czas był archidiakonem kurzelowskim, a potem referendarzem koronnym; [53].
1425
Włoszczowa należy do 4 braci, którzy zapewne byli synami Piotra z Radomina [10].
1428
Pierwsza wzmianka o parafii we Włoszczowie [10, 41]. Proboszczem parafii włoszczowskiej jest ks. Mikołaj [36].
Jan Długosz sporządza "Liber beneficiorum dioecensis Cracoviensis nunc primo e codice autographo editus, Ecclesiae parochiales" [31]. W spisie miejscowości stanowiących uposażenie prepozytury krakowskiej oraz parafii należących do diecezji krakowskiej, wymienia on wsie i miasta [31]:
- Dzierzgów (wieś z drewnianym kościołem pw. Wnieb. NMP i św. Klemensa; kościół jest własnością prepozytury krakowskiej i jej prepozyta; wieś ma 11 łanów kmiecych, 2 karczmy posiadające pola, 2 zagrody z polami, młyn na Nidzie z polami i łąkami, jeden folwark, pola i łąki; pleban ma 3 ogrody, 3 łąki; ogród ma też karczmarz; we wsi są: kmiecie, karczmarze, zagrodnicy, komornicy, mieszkańcy);
- Bieganów (wieś w parafii Dzierzgów; jej dziedzice to Jan i Stanisław Niemierza, bracia, herbu Prawdzic; we wsi są łany kmiece, karczma(y), zagrodnicy, folwark rycerski);
- Chycza Duża (vel Chycza Wielka; wieś w parafii Dzierzgów; jednym z dziedziców jest Andrzej herbu Gryf; we wsi są łany kmiece, karczma(y), zagrodnicy, dwa folwarki rycerskie);
- Chycza Mała (wieś w parafii Dzierzgów; dziedzicem jest Andrzej herbu Gryf; we wsi są łany kmiece, karczma(y), zagrody, zagrodnicy; nie ma folwarków rycerskich);
- Dąbrowa (wieś w parafii Dzierzgów; dziedzicem jest Jan Moskorzewski herbu Pilawa; we wsi jest sześć łanów kmiecych, karczma mająca jeden łan przydzielony z pól folwarcznych, jedna zagroda bez pól, jeden folwark rycerski oraz jeden łan niegdyś rycerski);
- Kluczyce (wieś w parafii Dzierzgów; jej dziedzice to Andrzej i Jan Prandota z Dębna; we wsi są trzy łany kmiece, jedna karczma mająca pola, dwa folwarki rycerskie, folwark kościoła z Przyłęku, dwie zagrody z polami i czwarty łan kmiecy);
- Krzepice (wieś w parafii Dzierzgów; dziedzic Andrzej Psarski herbu Jastrzębiec; we wsi są łany kmiece, karczmy(a), zagrodnicy, jeden folwark rycerski);
- Mękarzów (wieś w parafii Dzierzgów; jedynym dziedzicem jest Andrzej, szlachcic herbu Prawdzic; we wsi są łany kmiece, karczmy, zagrody, cztery folwarki rycerskie);
- Ojsławice d. Wojsławice (wieś w parafii Dzierzgów; dziedzic Jan Moskorzewski, szlachcic herbu Pilawa; we wsi są łany kmiece, karczma(y), zagrody, są zagrodnicy, trzy folwarki rycerskie);
- Psary (wieś należąca do parafii Dzierzgów; dziedzicami są Andrzej i Stanisław, szlachcice herbu Jastrzębiec; we wsi są łany kmiece, karczma(y), zagrody, zagrodnicy, jeden folwark rycerski);
- Sasinowa Wola, obecnie Wola Czaryska (wieś w parafii Dzierzgów; dziedzic Mikołaj herbu Prawdzic; we wsi są łany kmiece, karczma(y), zagrody, są zagrodnicy, jeden folwark rycerski).
- Drochlin (wieś z drewnianym kościołem pw. Św. Apostołów Filipa i Jakuba; wieś ma jedenaście i pół łana kmiecego; są tu dwie karczmy z polami należące do plebana; pleban ma też własne pola, jeden łan za spichlerzem i niwę w Wyszborku; jest tu też folwark z dwoma łanami pola w Zabrodziu i na Niwie, kolejne dwa łany są w Brzeziu, trzy łany w Przeczkach, dwa łany w Wierzbołku i Niwie, jeden łan obok drogi lelowskiej, jeden łan zwany Nazagonny, oraz pole w Siedliskach; dwór prepozyta; we wsi są: pleban, kmiecie, zagrodnicy).
- Moskorzew (wieś z kościołem parafialnym z palonej cegły pw. św. Małgorzaty; kościół wybudował Klemens, kasztelan wiślicki, szlachcic herbu Pilawa; dziedzic Jan, szlachcic herbu Pilawa; we wsi znajdują się łany kmiece, zagrody, karczmy, folwark rycerski);
- Chlewska Wola (wieś w parafii Moskorzew, której dziedzicem jest Jan Moskorzewski, szlachcic herbu Pilawa; we wsi są łany kmiece, karczma(y), zagrodnicy, folwark?);
- Drużykowa (wieś w parafii Moskorzew; jej dziedzicami są Abraham Wilkowski herbu Gryf i Wilhelm herbu Godziemba; we wsi jest sześć łanów kmiecych, karczma z jednym łanem pola przydzielonym jej z pól folwarcznych, zagroda bez pól, dwa folwarki rycerskie);
- Perzyny (wieś w parafii Moskorzew, jest ona własnością scholasterii w Moskorzewie; jest w niej sześć łanów kmiecych i jedna niwa; karczma, zagrodnicy, folwark);
- Mykanów (-); Cykarzew (-); Grabowa (-); Rudniki (-).
- Goleniowy (wieś posiadająca kościół parafialny, murowany z palonej cegły, który zbudował w roku Pańskim 1360 Otto z Mstyczowa, szlachicic herbu Lis, prepozyt gnieźnieński, kanclerz Królestwa Polskiego; dziedzicami wsi są Jan (i) Mikołaj Koszczan, Jan, Otto, Jura, Jan, Mikołaj, Andrzej, Stanisław i Stefan, synowie Świętopełka, bracia rodzeni i stryjeczni, herbu Lis; we wsi są trzydzieści trzy łany kmiece, trzynaście zagród mających pola, pięć dworów rycerskich mających wydzielone folwarki, karczma będąca własnością miejscowego plebana; nie mu tu młyna; kościół i pleban ma tam własne wolne pola i łąki);
- Chebdzie (wieś w parafii Goleniowy, dziedzicem jej jest szlachcic herbu Pilawa; we wsi są łany kmiece, karczma(y), zagrodnicy, folwark).
- Irządze (wieś posiadająca murowany kościół parafialny zbudowany przez Świętopełka herbu Lis);
- Mikołajowice (-); Wilgoszcza (-); Wygiełzów (-); Zawadka (-); Zawada (-); Sadowie (-); Woźniki (-); Ołudza (-); Głuchowice (-).
- Słupia (wieś z kościołem parafialnym, drewnianym, dedykowanym Św. Trójcy; dziedzicem jest Stefan Świętopełk herbu Lis; we wsi są łany kmiece, karczmy, zagrodnicy; pleban i kościół ma wydzielone wolne pola i łąki);
- Raszków (wieś w parafii Słupia).
- Podlesie (wieś posiadająca kościół parafialny, dedykowany Św. Idziemu; jej dziedzice to Jakub Koniecpolski i Klemens Korzycki herbu Strzemię; we wsi są dwadzieścia trzy łany kmiece, dwa folwarki, trzy karczmy);
- Zalesie, inaczej Wietrzyca (-); Sygontka (-).
- Szczekociny (miasto z murowanym kościołem dedykowanym Św. Bartłomiejowi; w mieście są łany mieszczan, jeden folwark rycerski);
- Bunowice (-); Grabiec (-); Sprowa (-); Wywła (wieś w parafii Szczekociny; dziedzic Stanisław Koszczeń, szlachcic herbu Jastrzębiec).
- Nakło (wieś posiadająca kościół drewniany dedykowany Św. Mikołajowi; jest ona własnością Jakubika i Prandoty, są oni patronami kościoła; we wsi jest czternaście łanów kmiecych należących do Jakubika, a osiem do Prandoty, są dwa folwarki, dwie karczmy, jest tez jeden zagrodnik bez pola);
- Siedliska (-); Tęgobórz (-); Witów (-); Starzyny (-); Starzyńska Wola, obecnie Wólka Starzyńska (wieś w parafii Nakło; dziedzic Jan Pieczyński, szlachcic); Wolica (-); Wąsosz (-).
- Brzostek (wieś w parafii Przyłęk; jej dziedzice to Prandota herbu Szreniawa i Goworek herbu Rawa; we wsi są łany kmiece, karczma, zagrodnicy i jeden folwark rycerski);
- Chlewice (wieś z kościołem; kościół ma rodowód z kościoła w Dzierzgowie; jest ona własnością Pawła Odrowąża, kasztelana lwowskiego, szlachcica herbu Odrowąż; we wsi są łany kmiece, dwie karczmy z polami, 3 zagrody i 2 młyny bez pól, 1 dwór rycerski z polami);
- Krasów Duży (wieś w parafii Bebelno, diecezji gnieźnieńskiej; jest ona własnością i dziedzictwem Jana, szlachcica herbu Wieniawa; we wsi są tylko łany kmiece; we wsi są: spirzch, karczma mająca pola, zagroda bez pól, folwark rycerski);
- Krasów Mały (wieś w parafii Bebelno, diecezji gnieźnieńskiej; jej dziedzicem jest Jan Krasowski, szlachcic herbu Szreniawa; we wsi jest 1 łan kmiecy, spichrz, dwie zagrody bez pól, folwark zrobiony z pól kmiecych);
- Kossów (miasto z kościołem parafialnym; dziedzic Jan Kwiliński, szlachcic herbu Lis; w mieście są łany mieszczańskie);
- Jaronowice (wieś w parafii Rakoszyn; dziedzic Jan z braćmi, szlachcice herbu Pilawa; są w niej łany kmiece, karczma, zagrodnicy, 1 folwark rycerski);
- Pęczów (wieś w parafii Kossów; są w niej łany kmiece, karczma, zagrodnicy, folwark; uwaga! - wieś dziś nieistniejąca);
- Przyłęk (wieś mająca kościół parafialny; dziedzic Jan Prandota, szlachcic herbu Pilawa; we wsi są łany kmiece, karczma, zagrodnicy, 1 folwark rycerski);
- Kwilina (wieś w parafii Kossów; dziedzic Jan, szlachcic herbu Lis; we wsi są łany kmiece, jest karczma, są zagrodnicy, 1 folwark rycerski);
- Dzibice (wieś w parafii Lelów, będąca własnością mieszczan lelowskich);
- Ślęcin (wieś z kościołem parafialnym; dziedzice Andrzej Rakowski, Jan Lipowski, Mikołaj Kołucki, szlachcice herbu Gryf; we wsi jest 16 łanów kmiecych, zagrodnicy, 2 folwarki rycerskie; pleban ma własne pola);
- Trzciniec (wieś mająca kościół parafialny; dziedzice Tomasz i Jan, synowie Borka, szlachcice herbu Wąż);
1440-1480
- Dzierzgów (wieś z drewnianym kościołem pw. Wnieb. NMP i św. Klemensa; kościół jest własnością prepozytury krakowskiej i jej prepozyta; wieś ma 11 łanów kmiecych, 2 karczmy posiadające pola, 2 zagrody z polami, młyn na Nidzie z polami i łąkami, jeden folwark, pola i łąki; pleban ma 3 ogrody, 3 łąki; ogród ma też karczmarz; we wsi są: kmiecie, karczmarze, zagrodnicy, komornicy, mieszkańcy);
- Bieganów (wieś w parafii Dzierzgów; jej dziedzice to Jan i Stanisław Niemierza, bracia, herbu Prawdzic; we wsi są łany kmiece, karczma(y), zagrodnicy, folwark rycerski);
- Chycza Duża (vel Chycza Wielka; wieś w parafii Dzierzgów; jednym z dziedziców jest Andrzej herbu Gryf; we wsi są łany kmiece, karczma(y), zagrodnicy, dwa folwarki rycerskie);
- Chycza Mała (wieś w parafii Dzierzgów; dziedzicem jest Andrzej herbu Gryf; we wsi są łany kmiece, karczma(y), zagrody, zagrodnicy; nie ma folwarków rycerskich);
- Dąbrowa (wieś w parafii Dzierzgów; dziedzicem jest Jan Moskorzewski herbu Pilawa; we wsi jest sześć łanów kmiecych, karczma mająca jeden łan przydzielony z pól folwarcznych, jedna zagroda bez pól, jeden folwark rycerski oraz jeden łan niegdyś rycerski);
- Kluczyce (wieś w parafii Dzierzgów; jej dziedzice to Andrzej i Jan Prandota z Dębna; we wsi są trzy łany kmiece, jedna karczma mająca pola, dwa folwarki rycerskie, folwark kościoła z Przyłęku, dwie zagrody z polami i czwarty łan kmiecy);
- Krzepice (wieś w parafii Dzierzgów; dziedzic Andrzej Psarski herbu Jastrzębiec; we wsi są łany kmiece, karczmy(a), zagrodnicy, jeden folwark rycerski);
- Mękarzów (wieś w parafii Dzierzgów; jedynym dziedzicem jest Andrzej, szlachcic herbu Prawdzic; we wsi są łany kmiece, karczmy, zagrody, cztery folwarki rycerskie);
- Ojsławice d. Wojsławice (wieś w parafii Dzierzgów; dziedzic Jan Moskorzewski, szlachcic herbu Pilawa; we wsi są łany kmiece, karczma(y), zagrody, są zagrodnicy, trzy folwarki rycerskie);
- Psary (wieś należąca do parafii Dzierzgów; dziedzicami są Andrzej i Stanisław, szlachcice herbu Jastrzębiec; we wsi są łany kmiece, karczma(y), zagrody, zagrodnicy, jeden folwark rycerski);
- Sasinowa Wola, obecnie Wola Czaryska (wieś w parafii Dzierzgów; dziedzic Mikołaj herbu Prawdzic; we wsi są łany kmiece, karczma(y), zagrody, są zagrodnicy, jeden folwark rycerski).
- Drochlin (wieś z drewnianym kościołem pw. Św. Apostołów Filipa i Jakuba; wieś ma jedenaście i pół łana kmiecego; są tu dwie karczmy z polami należące do plebana; pleban ma też własne pola, jeden łan za spichlerzem i niwę w Wyszborku; jest tu też folwark z dwoma łanami pola w Zabrodziu i na Niwie, kolejne dwa łany są w Brzeziu, trzy łany w Przeczkach, dwa łany w Wierzbołku i Niwie, jeden łan obok drogi lelowskiej, jeden łan zwany Nazagonny, oraz pole w Siedliskach; dwór prepozyta; we wsi są: pleban, kmiecie, zagrodnicy).
- Moskorzew (wieś z kościołem parafialnym z palonej cegły pw. św. Małgorzaty; kościół wybudował Klemens, kasztelan wiślicki, szlachcic herbu Pilawa; dziedzic Jan, szlachcic herbu Pilawa; we wsi znajdują się łany kmiece, zagrody, karczmy, folwark rycerski);
- Chlewska Wola (wieś w parafii Moskorzew, której dziedzicem jest Jan Moskorzewski, szlachcic herbu Pilawa; we wsi są łany kmiece, karczma(y), zagrodnicy, folwark?);
- Drużykowa (wieś w parafii Moskorzew; jej dziedzicami są Abraham Wilkowski herbu Gryf i Wilhelm herbu Godziemba; we wsi jest sześć łanów kmiecych, karczma z jednym łanem pola przydzielonym jej z pól folwarcznych, zagroda bez pól, dwa folwarki rycerskie);
- Perzyny (wieś w parafii Moskorzew, jest ona własnością scholasterii w Moskorzewie; jest w niej sześć łanów kmiecych i jedna niwa; karczma, zagrodnicy, folwark);
- Mykanów (-); Cykarzew (-); Grabowa (-); Rudniki (-).
- Goleniowy (wieś posiadająca kościół parafialny, murowany z palonej cegły, który zbudował w roku Pańskim 1360 Otto z Mstyczowa, szlachicic herbu Lis, prepozyt gnieźnieński, kanclerz Królestwa Polskiego; dziedzicami wsi są Jan (i) Mikołaj Koszczan, Jan, Otto, Jura, Jan, Mikołaj, Andrzej, Stanisław i Stefan, synowie Świętopełka, bracia rodzeni i stryjeczni, herbu Lis; we wsi są trzydzieści trzy łany kmiece, trzynaście zagród mających pola, pięć dworów rycerskich mających wydzielone folwarki, karczma będąca własnością miejscowego plebana; nie mu tu młyna; kościół i pleban ma tam własne wolne pola i łąki);
- Chebdzie (wieś w parafii Goleniowy, dziedzicem jej jest szlachcic herbu Pilawa; we wsi są łany kmiece, karczma(y), zagrodnicy, folwark).
- Irządze (wieś posiadająca murowany kościół parafialny zbudowany przez Świętopełka herbu Lis);
- Mikołajowice (-); Wilgoszcza (-); Wygiełzów (-); Zawadka (-); Zawada (-); Sadowie (-); Woźniki (-); Ołudza (-); Głuchowice (-).
- Słupia (wieś z kościołem parafialnym, drewnianym, dedykowanym Św. Trójcy; dziedzicem jest Stefan Świętopełk herbu Lis; we wsi są łany kmiece, karczmy, zagrodnicy; pleban i kościół ma wydzielone wolne pola i łąki);
- Raszków (wieś w parafii Słupia).
- Podlesie (wieś posiadająca kościół parafialny, dedykowany Św. Idziemu; jej dziedzice to Jakub Koniecpolski i Klemens Korzycki herbu Strzemię; we wsi są dwadzieścia trzy łany kmiece, dwa folwarki, trzy karczmy);
- Zalesie, inaczej Wietrzyca (-); Sygontka (-).
- Szczekociny (miasto z murowanym kościołem dedykowanym Św. Bartłomiejowi; w mieście są łany mieszczan, jeden folwark rycerski);
- Bunowice (-); Grabiec (-); Sprowa (-); Wywła (wieś w parafii Szczekociny; dziedzic Stanisław Koszczeń, szlachcic herbu Jastrzębiec).
- Nakło (wieś posiadająca kościół drewniany dedykowany Św. Mikołajowi; jest ona własnością Jakubika i Prandoty, są oni patronami kościoła; we wsi jest czternaście łanów kmiecych należących do Jakubika, a osiem do Prandoty, są dwa folwarki, dwie karczmy, jest tez jeden zagrodnik bez pola);
- Siedliska (-); Tęgobórz (-); Witów (-); Starzyny (-); Starzyńska Wola, obecnie Wólka Starzyńska (wieś w parafii Nakło; dziedzic Jan Pieczyński, szlachcic); Wolica (-); Wąsosz (-).
- Brzostek (wieś w parafii Przyłęk; jej dziedzice to Prandota herbu Szreniawa i Goworek herbu Rawa; we wsi są łany kmiece, karczma, zagrodnicy i jeden folwark rycerski);
- Chlewice (wieś z kościołem; kościół ma rodowód z kościoła w Dzierzgowie; jest ona własnością Pawła Odrowąża, kasztelana lwowskiego, szlachcica herbu Odrowąż; we wsi są łany kmiece, dwie karczmy z polami, 3 zagrody i 2 młyny bez pól, 1 dwór rycerski z polami);
- Krasów Duży (wieś w parafii Bebelno, diecezji gnieźnieńskiej; jest ona własnością i dziedzictwem Jana, szlachcica herbu Wieniawa; we wsi są tylko łany kmiece; we wsi są: spirzch, karczma mająca pola, zagroda bez pól, folwark rycerski);
- Krasów Mały (wieś w parafii Bebelno, diecezji gnieźnieńskiej; jej dziedzicem jest Jan Krasowski, szlachcic herbu Szreniawa; we wsi jest 1 łan kmiecy, spichrz, dwie zagrody bez pól, folwark zrobiony z pól kmiecych);
- Kossów (miasto z kościołem parafialnym; dziedzic Jan Kwiliński, szlachcic herbu Lis; w mieście są łany mieszczańskie);
- Jaronowice (wieś w parafii Rakoszyn; dziedzic Jan z braćmi, szlachcice herbu Pilawa; są w niej łany kmiece, karczma, zagrodnicy, 1 folwark rycerski);
- Pęczów (wieś w parafii Kossów; są w niej łany kmiece, karczma, zagrodnicy, folwark; uwaga! - wieś dziś nieistniejąca);
- Przyłęk (wieś mająca kościół parafialny; dziedzic Jan Prandota, szlachcic herbu Pilawa; we wsi są łany kmiece, karczma, zagrodnicy, 1 folwark rycerski);
- Kwilina (wieś w parafii Kossów; dziedzic Jan, szlachcic herbu Lis; we wsi są łany kmiece, jest karczma, są zagrodnicy, 1 folwark rycerski);
- Dzibice (wieś w parafii Lelów, będąca własnością mieszczan lelowskich);
- Ślęcin (wieś z kościołem parafialnym; dziedzice Andrzej Rakowski, Jan Lipowski, Mikołaj Kołucki, szlachcice herbu Gryf; we wsi jest 16 łanów kmiecych, zagrodnicy, 2 folwarki rycerskie; pleban ma własne pola);
- Trzciniec (wieś mająca kościół parafialny; dziedzice Tomasz i Jan, synowie Borka, szlachcice herbu Wąż);
1447
Pierwszy zapis o Woli Wiśniowej [1]. We Włoszczowie proboszczem jest ks. Jakub [36]. Pierwsza wzmianka o kościele, drewnianym, we Włoszczowie [38].
1458
W Żelaznych Nogach (Żeleźnica) działa kuźnica żelaza [4]. Kuźnica ta działała do 1577 r. [4].
1468
Włoszczowę nabywają Olsztyńscy herbu Odrowąż [9], Olsztyńcy z Olsztyna koło Częstochowy [10].
1488
Włoszczowa - proboszczem parafii włoszczowskiej jest ks. Jan z Bogucic [36].
1497
Umiera Piotr Świętopełk z Zambrzecza (Rząbca) i z Nieznanowic, herbu Lis - profesor Uniwersytetu Krakowskiego [46].
Koniec XV wieku
Kościół kolegiacki w Kurzelowie i jego uposażenie [31]:
- kościół kolegiacki kurzelowski Najświętszej Maryi na należący do niego okręg parafialny i sprawuje troskę o dusze w Kurzelowie, i we wsiach: Ciemiętnikach, Pilczycy, Kluczewsku, Komparzowie, Brześciu, Międzylesiu, Dankowie, Jeżowicach, Rudnikach i Modrzewiu. Obok kościoła kolegiackiego jest inny mały kościół pod wezwaniem Św. Wojciecha, drewniany i pokryty dachówką lub gontem, z przyległym do niego cmentarzem. O tym kościele mówi się, że był matka kolegiaty. Jest on zwrócony ku miastu.
Jeżowice (wieś, uposażenie prepozytury; prepozyt ma tu folwark i wydzielone pola wystarczające na folwark, łaki, bory, a wnich barcie; we wsi są dwie dobre sadzawki i młyn); Komparzów (we wsi są tylko kmiecie); Kluczewsko (-);
- uposażenie prepozyta, dziekana, archidiakona, kustosza i wicekustosza, oraz kanonia i prebenda, należy się z następujących miejscowości: Jeżowice, Komparzów, Kluczewsko, Ciemiętniki, Pilczyca (par. Kurzelów); Radków (par. Dzierzgów); Zwlecza (par. Secemin); Czarnca, Łachów, Wałkonowy (par. Czranca); Komorniki, Rzewuszyce (par. Januszowice); Ostrów, Sułków (par. Krasocin); Ludynia (par. Kozłów); Rzeszów, Ogarka, Błogoszów, Pawęzów, Tworów, Konieczno (par. Konieczno); Dąbie (par. Dąbie); Szczodrów, Zalesie - inaczej Bebelno Mniejsze, Bebelno Większe (par. Bebelno); Żytno (miasto w ziemi sieradzkiej); Karśnica (par. Rembieszyce); Borzykówka (par. Borzykowa w z. sieradzkiej); Maluszyce, Rogaczów, Raczkowice, Dąbrowa (par. Dąbrowa w z. sieradzkiej); Krzemieniewice, Plucice, Szczukocice, Bujnice Większe, Bujnice Mniejsze, Gorzkowice (par. Gorzkowice); Ruszenice (par. Skórkowice); Skórnica (par. Fałków); Borkowa Wola (par. Stanowiska); Rączki, Policzko, Suche Góry, Mokre Góry (par. Policzko); Przedbórz (miasto); Ochotnik, Strzelce, Masłowice (par. Chełm w z. sieradzkiej); Trzebce, Kruszyna (par. Wielgi Młyn w z. sieradzkiej); Rogaczówek, Cielętniki (par. Żytno); Kalinki (par. Bąkowa Góra).
XVI wiek
W Biadaszku - przy Czarnej Strudze oraz Pękowcu - przy Zwleczy działają kuźnice i hamernie [4]. Wykorzystywały one zapewne rudy darniowe.
Inne kuźnice istniejące w tym czasie to: Gościencin (Gościęcin) i Rudniki - przy Zwleczy, Żelazne Nogi - przy Czarnej Włoszczowskiej, Połeć - przy Czarnej Strudze (Feliksówce) [35].
W Kurzelowie istnieją cechy: kowalski, krawiecki, kuśnierski, prasalski [42].
Inne kuźnice istniejące w tym czasie to: Gościencin (Gościęcin) i Rudniki - przy Zwleczy, Żelazne Nogi - przy Czarnej Włoszczowskiej, Połeć - przy Czarnej Strudze (Feliksówce) [35].
W Kurzelowie istnieją cechy: kowalski, krawiecki, kuśnierski, prasalski [42].
Obok nowo lokowanego miasta Włoszczowa powstała wieś Włoszczówka [4]. Do 1864 r. (wydanie ukazów carskich znoszących pańszczyznę) mieszkańcy Włoszczówki użytkowali lasy i pastwiska (dworskie) na zasadzie serwitutów [4]. Faktyczne wprowadzenie ukazów carskich nastąpiło jednak dopiero w roku 1893 - właścicielem Włoszczowy był wówczas Stanisław Niemojewski [4].
Po przystąpieniu Szafrańców (właścicieli Włoszczowy) do obozu reformacji kościół katolicki (pw. św. Jakuba i Mikołaja) zamieniono na zbór kalwiński [4]. W tym czasie mogło dojść też do zaniechania grzebania katolików przy tym kościele [24]. Około 1563 r. działał tu kaznodzieja kalwiński Grzegorz z Żarnowca [4]. Grzegorz z Żarnowca [8]. Grzegorz Koszarski z Żarnowca w latach 1583-1601 był ministrem zboru [38].
Na początku XVI w. do parafii Bebelno należą: Bebelno Większe i Bebelno Małe, Sułków, Krasów, Krasówek, Krzepin, Kobyle Pole, Szczodrów [49].
Na początku XVI w. do parafii Bebelno należą: Bebelno Większe i Bebelno Małe, Sułków, Krasów, Krasówek, Krzepin, Kobyle Pole, Szczodrów [49].
1505
Aleksander Jagiellończyk, król Polski, potwierdził nadane dla Piotra Szafrańca (kasztelana wiślickiego, starosty malborskiego, radomskiego, sochaczewskiego) przywileje na rzecz Secemina i zezwolił mu pobierać, na utrzymanie mostu na bagnach, opłatę po 6 denarów za konia, wołu i jałowizny, a po pół grosza od naładowanego wozu [34].
1508
Secemin zapisywany jest jako Siecimin, Seczymin [1]. Nieco później (1520) jako Seczemyn [1]. W tym wieku pojawia się też nazwa znana dzisiaj - Secemin [1].
1511
Włoszczowę nabywają Szafrańcowie herbu Starykoń z Pieskowej Skały [9]. Podaje się też, że Szafrańcowie Włoszczowę otrzymali z nadania królewskiego, ergo wcześniej była ona królewszczyzną [por. 4].
Włoszczowa - około tego roku proboszczem parafii włoszczowskiej jest ks. Jakub Komorowski [36].
Włoszczowa - około tego roku proboszczem parafii włoszczowskiej jest ks. Jakub Komorowski [36].
1511-1523
Jan Łaski, arcybiskup gnieźnieński, w Liber beneficiorum, pisze: "We Włoszczowie znajduje się kościół parafialny pod wezwaniem Św. Jakuba Apostoła. [...] Jest stary i drewniany. Poza plebanem niekiedy przy kościele jest wikary, którego pleban wynagradza w miarę możliwości, a także służący, który jako zapłatę otrzymuje od plebana daninę kopną z Włoszczowy i Woli. Ten kościół posiada tylko dwie wsie należące do niego na mocy dawnego prawa parafialnego, mianowicie Włoszczowę i Wolę" [41].
1519
Zygmunt I Stary, król Polski, utwierdził miasto Secemin w posiadaniu prawa magdeburskiego i uwolnił mieszczan od opłaty targowego w całym kraju; przydał on też prawo organizowania kolejnych trzech jarmarków obok dwóch dotychczasowych [34].
1525
Włoszczowa. Stanisław Szafraniec, kasztelan sądecki, przed rokiem 1525, wznosi murowany dwór, który był zbudowany na miejscu starego [4]. Wydaje się, iż dwór - warowny, obronny - ze względu na swoją wielkość, nazywany był zamkiem (stąd nazwa toponimiczna Podzamcze). Wielkość zachowanych do dziś fos może świadczyć, iż budowla ta zajmowała powierzchnię około 2 ha [4]. Obecnie fosy te są jeszcze czytelne w terenie, ale są one też zasypywane różnego rodzaju odpadami: np. gruzem. Po ich wykopaniu fosy te były zasilane wodami gruntowmi i źródłami [por. 4].
Są dwie wersje co do budowniczych dworu: jedna podaje, iż był to Stanisław Szafraniec [4, 9], a druga, iż Hieronim Szafraniec [10].
1539
Nadanie praw miejskich Włoszczowie przez króla Polski Zygmunta I (Starego) [1]. Zygmunt I (Stary) [2]. Starania o to czynił ówczesny właściciel Włoszczowy Hieronim Szafraniec, starosta chęciński [4]. Miasto zostało lokowane na prawie magdeburskim, około 2 km na zachód od zamku, dzisiejszego Podzamcza, zyskując na 10 lat wolność od podatków [4]. A.D. 1539 akt erekcyjny.
W rękach Szafrańców Włoszczowa znajdowała się w XVI-XVII w. [6].
Od początków swego istnienia, Włoszczowa jako miasto, konkurowała z Kurzelowem (skutecznie) w produkcji i wyszynku piwa [38].
W rękach Szafrańców Włoszczowa znajdowała się w XVI-XVII w. [6].
Od początków swego istnienia, Włoszczowa jako miasto, konkurowała z Kurzelowem (skutecznie) w produkcji i wyszynku piwa [38].
1540
Włoszczowa wymieniana jest jeszcze jako wieś (zapewne wskutek omyłki), którą zamieszkuje 7 kmieci na całych łanach, 8 kmieci na półłankach, 4 zagrodników, i w której znajduje się młyn, sadzawki, dwór i folwark [4]. Podaje się też, iż było to 78 kmieci na całych łanach [10]. W tym czasie sporo pól leżało odłogiem i zarastały je krzaki [10].
Krasocin zostaje własnością rodu Szafrańców [11]. Wieś zamieszkuje 18 kmieci na półłanach i 1 na łanie, były w niej dwie karczmy, dwie sadzawki i młyn [11].
Secemin zamieszkiwało około 600 osób; było tu 108 domów, ról uprawnych 40 łanów, 60 ogrodów; rzemiosło secemińskie reprezentowane było przez: bartników, garncarzy, kapeluszników, kowali (od 1345 r.), kupców, rybaków, rzeźników, sukienników, szewców; garncarze już w 1532 r. otrzymali od właścicieli miasta specjalny przywilej cechowy; w XVI w. Secemin stanowił puszczański ośrodek bartniczy; w dziewięciu miejscowych sadzawkach hodowano ryby; rozwijał się handel; w 1401 r. były tu dwa jarmarki, w 1519 król dodał jeszcze trzy [34].
w połowie XVI w. Secemin stał się ważnym ośrodkiem ruchu innowierczego; był m.in. siedzibą superintendenta zborów małopolskich – pierwszym został Feliks Cruciger.; przy zborze w Seceminie Stanisław Szafraniec ufundował szkołę wyższą, w której kształciło się bezpłatnie wielu mieszczan secemińskich; o wysokim poziomie szkoły mówi fakt, że rektorem był znany humanista francuski Jan Poetevinus [34].
Secemin zamieszkiwało około 600 osób; było tu 108 domów, ról uprawnych 40 łanów, 60 ogrodów; rzemiosło secemińskie reprezentowane było przez: bartników, garncarzy, kapeluszników, kowali (od 1345 r.), kupców, rybaków, rzeźników, sukienników, szewców; garncarze już w 1532 r. otrzymali od właścicieli miasta specjalny przywilej cechowy; w XVI w. Secemin stanowił puszczański ośrodek bartniczy; w dziewięciu miejscowych sadzawkach hodowano ryby; rozwijał się handel; w 1401 r. były tu dwa jarmarki, w 1519 król dodał jeszcze trzy [34].
1546
Włoszczowa - proboszczem parafii włoszczowskiej jest ks. Stefan Czarpecki (bądź Carpeczki) [36].
1550-1554
Secemin - Stanisław Szafraniec, starosta lelowski, właściciel Secemina, zamienił kościół w tym mieście na zbór kalwiński; kilka lat później (1556-58) przebudował świątynię, rozbudowując nawę; (według miejscowej tradycji, mąż ów posunął się do tego, że kazał w północnej ścianie kościoła wybić tak duże wejście, aby mógł wjeżdżać do środka konno - w ścianie tej faktycznie zachowały się ślady zamurowanego wejścia, prowadzącego niegdyś w stronę dworu) [34];w połowie XVI w. Secemin stał się ważnym ośrodkiem ruchu innowierczego; był m.in. siedzibą superintendenta zborów małopolskich – pierwszym został Feliks Cruciger.; przy zborze w Seceminie Stanisław Szafraniec ufundował szkołę wyższą, w której kształciło się bezpłatnie wielu mieszczan secemińskich; o wysokim poziomie szkoły mówi fakt, że rektorem był znany humanista francuski Jan Poetevinus [34].
1553
Potwierdzenie praw dla Secemina przez Zygmunta II (Augusta), króla Polski [34].
1555
Około tego roku umiera Hieronim Szafraniec, dotychczasowy właściciel Włoszczowy [9, 10]. Włoszczowę i dobra włoszczowskie odziedziczyły jego trzy córki z mężami [10]. Jednakże główne gniazdo rodowe - Pieskową Skałę - zapisał on swemu bratankowi Stanisławowi, jako, że nie miał potomka męskiego [10].
Synody w Seceminie trwały do 1616 r.
1556
21 stycznia - w Seceminie Stanisława Szafrańca odbył się synod poświęcony organizacji kościoła kalwińskiego; we dworze zebrali się najprzedniejsi przedstawiciele ówczesnego ruchu religijnego: poeta Mikołaj Rej z Nagłowic, znany pisarz, polemista i tłumacz Andrzej Trzecieski, znany działacz polityczny i poseł Hieronim Filipowski czy Jan Kuczkowski z pobliskiego Kuczkowa i wielu innych [34].Synody w Seceminie trwały do 1616 r.
1569
Prawie cała Włoszczowa znalazła się w rękach Stanisława Szafrańca [10].
1570-1576
Bebelno - we wsi, w dawnym kościele katolickim, funkcjonuje zbór kalwiński [49].
1575-1580?
Właścicielem Włoszczowy zostaje Marcin Kreza, który kupił ją wraz z kilkoma wioskami od Stanisława Szafrańca [10]. Kreza był skoligacony z Szafrańcami.
1578
Krasocin w latach 1578-1610 znajduje się w okresie reformacji [11]. Z inicjatywy Andrzeja Szafrańca w Krasocinie powstaje zbór kalwiński [11].
1580
Włoszczowa - Marcin Kreza, ówczesny właściciel miasta, odebrał kościół katolikom i zamienił go na zbór; do końca XVI wieku trwało tajne duszpasterstwo katolickie [36].1585
Kurzelów - 1 listopada urodził się Jan Brożek, matematyk, astronom, lekarz, kartograf, literat, teolog, rektor Akademii Krakowskiej.
1597
Włoszczowa - proboszczem parafii katolickiej jest ks. Chęciński [36].
1599
Czarnca - na świat przychodzi Stefan Czarniecki; jest jednym z dziesięciu synów Krzysztofa, żywieckiego starosty i Krystyny z Rzeszowskich [37].
XVI/XVII wiek
Włoszczowa - za panowania Zygmunta III (Wazy) kościół zajęty przez kalwinów (i zdewastowany) został zwrócony katolikom, a kalwini zbudowali sobie nowy drewniany zbór w pobliżu dworu [4]. Po odzyskaniu kościoła przez katolików przywrócono również pochówki zmarłych na cmentarzu przykościelnym [por. 24].
Według innych danych - kościół ten zwrócił katolikom Krzysztof Strasz, w l. 30. lub 40. XVII wieku i jednocześnie wsparł budowę kaplicy upamiętniającej objawienia Najświętszej Maryi Panny [36].
Początki osadnictwa żydowskiego we Włoszczowie [43].
Według innych danych - kościół ten zwrócił katolikom Krzysztof Strasz, w l. 30. lub 40. XVII wieku i jednocześnie wsparł budowę kaplicy upamiętniającej objawienia Najświętszej Maryi Panny [36].
Początki osadnictwa żydowskiego we Włoszczowie [43].
XVII wiek
Jeszcze w XVII w. mogły istnieć kuźnice: Rudniki - przy Zwleczy, Pękowiec - przy Jeżówce, Połeć i Biadaszek - przy Czarnej Strudze (Feliksówce) [35].
Początek XVII w. - kalwiński minister z Secemina, Marcin Janicius, dokonał przekładu Biblii na język polski [34].W Seceminie było pięć jarmarków [34].
We Włoszczowie na stałe pojawiają się Żydzi [9]. Po gospodarczym upadku Secemina i w nim zaczynają osiedlać się Żydzi [34]. (Pierwsi Żydzi w Polsce osiedlili się około roku 1098 za czasów księcia Władysława Hermana [39]).
Do parafii włoszczowskiej przyłączono Kuzki i Włoszczówkę [36].
Druga połowa XVII w. kaplica we Włoszczowie wybudowana w celu upamiętnienia ukazania się NMP została rozbudowana - do pierwotnej nawy dobudowano dwie nawy boczne [41].
Początek XVII w. - kalwiński minister z Secemina, Marcin Janicius, dokonał przekładu Biblii na język polski [34].W Seceminie było pięć jarmarków [34].
We Włoszczowie na stałe pojawiają się Żydzi [9]. Po gospodarczym upadku Secemina i w nim zaczynają osiedlać się Żydzi [34]. (Pierwsi Żydzi w Polsce osiedlili się około roku 1098 za czasów księcia Władysława Hermana [39]).
Do parafii włoszczowskiej przyłączono Kuzki i Włoszczówkę [36].
Druga połowa XVII w. kaplica we Włoszczowie wybudowana w celu upamiętnienia ukazania się NMP została rozbudowana - do pierwotnej nawy dobudowano dwie nawy boczne [41].
Secemin - Czarnoccy wznieśli dwór, murowany, tynkowany, podpiwniczony, parterowy, na rzucie prostokąta, położony na kępie (wyspie, również o kształcie prostokąta) otoczonej fosą; dwór restaurowany był w 1752 r. i w XIX w., dotrwał do lat 70 XX w. [34]. W XVII w. Secemin zapisywano też jako Siecemin [1].
1600-1634
W Czarncy istnieje zbór ariański [53].
1601
Żyd włoszczowski o imieniu Mojżesz wozi z Krakowa towar kramarski [43].
1608
Umiera właściciel Secemina Andrzej Szafraniec (syn Stanisława Szafrańca i Anny z Dembińskich herbu Rawicz), ponieważ nie miał on potomków, to majątek ten (z przyległościami) przeszedł w ręce rodziny jego matki Anny Dembińskiej, stał się własnością jej bratanka Seweryna Aleksandra Dembińskiego [34].
1617
Seweryn Aleksander Dembiński, herbu Rawicz, właściciel dóbr secemińskich, nakazał likwidację zboru w Seceminie i przekazanie świątyni katolikom [34].
Włoszczowa - dzięki staraniom Krzysztofa Strasza, dziedzica miasta, katolicy odzyskują swój dawny kościół pw. św. Jakuba [w 1643 r. budowlę rozebrano] [38] - por. data 1648.
1632
Majątek secemiński odziedziczyła Zofia Dembińska, córka Seweryna Aleksandra, herbu Rawicz, która wyszła za mąż za Jana Samuela Czarnockiego, herbu Lis; Secemin pozostawał we władaniu Czarnockich do 1788 r. [34].Włoszczowa - dzięki staraniom Krzysztofa Strasza, dziedzica miasta, katolicy odzyskują swój dawny kościół pw. św. Jakuba [w 1643 r. budowlę rozebrano] [38] - por. data 1648.
1634
Erygowanie w Krasocinie nowego, modrzewiowego, kościoła pw. św. Doroty i św. Tekli [11].
1640-1659
Czarnca - z inicjatywy hetmana Stefana Czarnieckiego i z jego środków wybudowany zostaje kościół [25], [37], pw. Najświętszej Maryi Panny i św. Floriana [53].
[Konsekracji fundator nie doczekał, zmarł bowiem w roku 1665 w Sokołówce. Zwłoki przewieziono do Warszawy, gdzie w obecności króla i rycerstwa odbyła się oficjalna ceremonia pogrzebowa, po której zwłoki hetmana przewieziono do Czarncy.]
Według dokumentów piśmiennych przy rynku we Włoszczowie stał ubogi, niezamieszkany dom. "Bawiące się na placu w pobliżu tego domu dzieci widywały niekiedy w wychodzącym na południe oknie tego domu dwóch statecznych mężów, domyślając się, że byli to święci Józef i Joachim i poważną matronę Najświętszą Maryję Pannę, przechadzająca się po owej chałupce i świece gorejące i kapłana Mszę świętą odprawiającego w tymże domku. Dnia 27 maja roku Pańskiego 1642 miejska panienka dziewięcioletnia, trafunkiem przechodząc około rzeczonej chałupki pustej, oknem zajrzawszy, zobaczyła księdza z rozciągniętymi rękami przy ołtarzu z zapalonymi dwiema świecami i przybranego, Mszę śpiewającego, lubo jednak w onej pustej chałupce rzeczą samą żadnego nie było ołtarza [41].
W pobliżu owego domku gromadzili się ludzie i modlili się dniami i nocami. Objawienia miały charakter prywatny, dlatego Kościół odnosił się do nich krytycznie i ostrożnie. Ówczesny proboszcz Włoszczowy, ks. Jędrzej Strasz, spisał dokładnie przebieg wydarzeń. Raport ten przekazał 4 stycznie 1643 roku ks. Jakubowi Chrostkiewiczowi, doktorowi obojga praw, proboszczowi małogoskiemu, kanonikowi i oficjałowi kolegiaty kurzelowskiej. Ten zaś, zapoznawszy się z treścią raportu, przybył do Włoszczowy 1 lipca 1643 roku. Po odprawieniu Mszy św. przeprowadził przy pomocy urzędu miejskiego dochodzenie. W październiku tego samego roku, przejeżdżając przez Włoszczowę, dowiedział się o licznych i cudownych uzdrowieniach. Chrostkiewicz pojechał do Uniejowa, gdzie wówczas przebywał arcybiskup gnieźnieński, prymas Maciej Łubieński. Pryma z kolei zapoznawszy się z historia objawień Najświętszej Maryi Panny we Włoszczowie wydał rozporządzenie [...] aby sprawa ta została należycie zbadana. Jednocześnie w myśl rozporządzenia rozpoczęto budowę kaplicy na miejscu objawień [41].
[Obraz ten znajduje się w nawie głównej kościoła pw. Wniebowzięcia NMP; przedstawia on Najświętszą Maryję Pannę w pełnej postaci z Dzieciątkiem na lewym ręku i mającą po obu stronach klęczących świętego Joachima i świętego Józefa; u góry znajdują się postacie czterech aniołów – dwóch z zapalonymi świecami, a dwóch innych ze wstęgami z łacińskim napisem: "Virgo et Mater Immaculata ora pro nobis" - "Panno i Matko Niepokalana, módl się za nami"; pod stopami Maryi widnieje kula ziemska otoczona wężem; obraz ten namalował nieznany artysta z Krakowa; wydaje się, że prototypem obrazu był bardzo wówczas popularny obraz Matki Bożej Śnieżnej; później obraz był przykryty tzw. sukienką, pochodzącą z II poł. XVII wieku; liczne uzdrowienia za przyczyną NMP sprawiły, że Włoszczowa stała się ważnym ośrodkiem życia religijnego; cudowne uzdrowienia i liczne łaski na przestrzeni wieków obejmowały ludzi różnych stanów, ale wydaje się, że Maryja szczególnie upodobała sobie dzieci i rodziny, stąd też Jej tytuł Matka Boża Włoszczowska Opiekunka Rodzin; do dziś, co roku, w poniedziałek po niedzieli Trójcy Świętej odbywa się błogosławieństwo dzieci przed cudownym obrazem] [36].
Obraz został wprowadzony do kaplicy i zawieszony w pierwszą niedziele po Wszystkich Świętych w 1646 roku [41].
[Genezą budowy kaplicy, były według Rawity Witanowskiego, cudowne objawienia: „ w tym miejscu gdzie stoi teraz kościół parafialny, przy rynku, objawiła się N. Maryja Panna; gdy zaś objawienia te ciągle się powtarzały i jako prawdziwe przez starszych i rozumiejących obywateli uznane zostały, miejscowy proboszcz Jmci ks. Jędrzej Strasz spisał to wszystko i wraz z obrazem, w jakim się N. Maryja Panna pokazywała, przedstawił przewielebnemu ks. Jakubowi Chrostkiewicowi, obojga praw doktorowi, proboszczowi małogoskiemu…prosząc o spisanie tego protokolarnie, co też uczyniono wobec licznych świadków] [38].
[Później wzrastający kult Matki Bożej Włoszczowskiej przyczynił się do rozbudowy kaplicy, a wreszcie do budowy kościoła murowanego; prawdopodobnie w tym samym czasie, połowa XVII wieku, kościół pw. św. Jakuba rozebrano i siedzibę parafii przeniesiono do nowego kościoła] [36].
[Kościół jest barokowy, a jego wieża neobarokowa; jako budulec posłużyły kamień i cegła; nawa jest dwuprzęsłowa, z symetrycznymi, niemal kwadratowymi kaplicami po obu bokach wschodniego przęsła, stanowiącymi jakby ramiona transeptu; od zachodu dobudowano dodatkowe, wąskie przęsło mieszczące chór muzyczny, a po jego bokach niewielkie pomieszczenia, które najpewniej są pozostałościami po pierwotnych wieżach; prezbiterium zamknięte jest półkoliście, z dobudowaną od północy zakrystią i przedsionkiem; wnętrza świątyni nakrywają sklepienia: kolebkowe z lunetami a w zachodnim przęśle nawy i w południowej kaplicy – żaglaste; wyposażenie wnętrza jest barokowe i rokokowe, zaś najstarszym elementem jest tutaj późnogotycki krucyfiks z 1. połowy XVI stulecia.][38].
[Konsekracji fundator nie doczekał, zmarł bowiem w roku 1665 w Sokołówce. Zwłoki przewieziono do Warszawy, gdzie w obecności króla i rycerstwa odbyła się oficjalna ceremonia pogrzebowa, po której zwłoki hetmana przewieziono do Czarncy.]
1642-1643
Włoszczowa - w mieście miały miejsce objawienia Najświętszej Maryi Panny; pierwsze 27 maja 1642 roku [36]. W późniejszych latach dokonano badania prawdziwości objawień [36].Według dokumentów piśmiennych przy rynku we Włoszczowie stał ubogi, niezamieszkany dom. "Bawiące się na placu w pobliżu tego domu dzieci widywały niekiedy w wychodzącym na południe oknie tego domu dwóch statecznych mężów, domyślając się, że byli to święci Józef i Joachim i poważną matronę Najświętszą Maryję Pannę, przechadzająca się po owej chałupce i świece gorejące i kapłana Mszę świętą odprawiającego w tymże domku. Dnia 27 maja roku Pańskiego 1642 miejska panienka dziewięcioletnia, trafunkiem przechodząc około rzeczonej chałupki pustej, oknem zajrzawszy, zobaczyła księdza z rozciągniętymi rękami przy ołtarzu z zapalonymi dwiema świecami i przybranego, Mszę śpiewającego, lubo jednak w onej pustej chałupce rzeczą samą żadnego nie było ołtarza [41].
W pobliżu owego domku gromadzili się ludzie i modlili się dniami i nocami. Objawienia miały charakter prywatny, dlatego Kościół odnosił się do nich krytycznie i ostrożnie. Ówczesny proboszcz Włoszczowy, ks. Jędrzej Strasz, spisał dokładnie przebieg wydarzeń. Raport ten przekazał 4 stycznie 1643 roku ks. Jakubowi Chrostkiewiczowi, doktorowi obojga praw, proboszczowi małogoskiemu, kanonikowi i oficjałowi kolegiaty kurzelowskiej. Ten zaś, zapoznawszy się z treścią raportu, przybył do Włoszczowy 1 lipca 1643 roku. Po odprawieniu Mszy św. przeprowadził przy pomocy urzędu miejskiego dochodzenie. W październiku tego samego roku, przejeżdżając przez Włoszczowę, dowiedział się o licznych i cudownych uzdrowieniach. Chrostkiewicz pojechał do Uniejowa, gdzie wówczas przebywał arcybiskup gnieźnieński, prymas Maciej Łubieński. Pryma z kolei zapoznawszy się z historia objawień Najświętszej Maryi Panny we Włoszczowie wydał rozporządzenie [...] aby sprawa ta została należycie zbadana. Jednocześnie w myśl rozporządzenia rozpoczęto budowę kaplicy na miejscu objawień [41].
1643
Włoszczowa - proboszczem parafii włoszczowskiej jest ks. Andrzej Strasz [36].
1646
Włoszczowa - do miasta i do budowanej świątyni (początkowo kaplicy), ksiądz Jakub Chrostkowicz (Chrostkiewicz), ówczesny kanonik i oficjał kurzelowski, sprowadza barokowy obraz NMP [36].[Obraz ten znajduje się w nawie głównej kościoła pw. Wniebowzięcia NMP; przedstawia on Najświętszą Maryję Pannę w pełnej postaci z Dzieciątkiem na lewym ręku i mającą po obu stronach klęczących świętego Joachima i świętego Józefa; u góry znajdują się postacie czterech aniołów – dwóch z zapalonymi świecami, a dwóch innych ze wstęgami z łacińskim napisem: "Virgo et Mater Immaculata ora pro nobis" - "Panno i Matko Niepokalana, módl się za nami"; pod stopami Maryi widnieje kula ziemska otoczona wężem; obraz ten namalował nieznany artysta z Krakowa; wydaje się, że prototypem obrazu był bardzo wówczas popularny obraz Matki Bożej Śnieżnej; później obraz był przykryty tzw. sukienką, pochodzącą z II poł. XVII wieku; liczne uzdrowienia za przyczyną NMP sprawiły, że Włoszczowa stała się ważnym ośrodkiem życia religijnego; cudowne uzdrowienia i liczne łaski na przestrzeni wieków obejmowały ludzi różnych stanów, ale wydaje się, że Maryja szczególnie upodobała sobie dzieci i rodziny, stąd też Jej tytuł Matka Boża Włoszczowska Opiekunka Rodzin; do dziś, co roku, w poniedziałek po niedzieli Trójcy Świętej odbywa się błogosławieństwo dzieci przed cudownym obrazem] [36].
Obraz został wprowadzony do kaplicy i zawieszony w pierwszą niedziele po Wszystkich Świętych w 1646 roku [41].
1647
Włoszczowa - w budowanej kaplicy umieszczono marmurową tablicę dotyczącą ukazywania się NMP [41].
"Bogu Troistemu, Jedynemu, Oblubieńcowi Kościoła katolickiego. Na dowód ukazania się w tym miejscu Najświętszej Maryi Panny w towarzystwie Świętych Józefa i Joachima, z pobożnych ofiar biednych tutaj pocieszonych, jako świadectwo wdzięczności, kaplicę tę w roku 1647 wzniesiono. Błogosław, Panie, dobrym i prawym serca" [41].
1648
27 grudnia, Włoszczowa - konsekracja kaplicy wybudowanej na pamiątkę, czy w związku z objawieniami NMP z l. 1642-1643 [36, 41]. Konsekracji kaplicy z upoważnienia prymasa Łubieńskiego dokonał Mikołaj Świrski, biskup pomocniczy chełmski, tytularny biskup Citrus, kanonik piekoszowski [41].[Genezą budowy kaplicy, były według Rawity Witanowskiego, cudowne objawienia: „ w tym miejscu gdzie stoi teraz kościół parafialny, przy rynku, objawiła się N. Maryja Panna; gdy zaś objawienia te ciągle się powtarzały i jako prawdziwe przez starszych i rozumiejących obywateli uznane zostały, miejscowy proboszcz Jmci ks. Jędrzej Strasz spisał to wszystko i wraz z obrazem, w jakim się N. Maryja Panna pokazywała, przedstawił przewielebnemu ks. Jakubowi Chrostkiewicowi, obojga praw doktorowi, proboszczowi małogoskiemu…prosząc o spisanie tego protokolarnie, co też uczyniono wobec licznych świadków] [38].
[Później wzrastający kult Matki Bożej Włoszczowskiej przyczynił się do rozbudowy kaplicy, a wreszcie do budowy kościoła murowanego; prawdopodobnie w tym samym czasie, połowa XVII wieku, kościół pw. św. Jakuba rozebrano i siedzibę parafii przeniesiono do nowego kościoła] [36].
[Kościół jest barokowy, a jego wieża neobarokowa; jako budulec posłużyły kamień i cegła; nawa jest dwuprzęsłowa, z symetrycznymi, niemal kwadratowymi kaplicami po obu bokach wschodniego przęsła, stanowiącymi jakby ramiona transeptu; od zachodu dobudowano dodatkowe, wąskie przęsło mieszczące chór muzyczny, a po jego bokach niewielkie pomieszczenia, które najpewniej są pozostałościami po pierwotnych wieżach; prezbiterium zamknięte jest półkoliście, z dobudowaną od północy zakrystią i przedsionkiem; wnętrza świątyni nakrywają sklepienia: kolebkowe z lunetami a w zachodnim przęśle nawy i w południowej kaplicy – żaglaste; wyposażenie wnętrza jest barokowe i rokokowe, zaś najstarszym elementem jest tutaj późnogotycki krucyfiks z 1. połowy XVI stulecia.][38].
1652
Początek osiedlania się Żydów we Włoszczowie [4]. Inna wersja zakłada możliwość wcześniejszego osiedlania się starozakonnych we Włoszczowie - patrz rok 1601.
1655-1660
Potop szwedzki. Według tradycji ustnej, pomiędzy Olesznem a Włoszczową miało dojść do potyczki wojsk polskich ze szwedzkimi, w której te pierwsze zwyciężyły [4]. Legenda mówi też o walkach z wojskami szwedzkimi w lasach koło Nieznanowic, w pobliżu dawnego młyna "Feliksówka" [4].
[Kościół jest budowlą niewielką; wzniesiono go z kamienia i cegły w stylu wczesnego baroku; posiada trójprzęsłową nawę nakrytą kolebkowym sklepieniem z interesującą dekoracją stiukową; umieszczone od wschodu prezbiterium, nieznacznie węższe od korpusu kościoła, zamknięte jest półkoliście; od północy do prezbiterium przylega zakrystia, nad którą na piętrze znajduje się skarbczyk; przy środkowym przęśle nawy, od południowej strony, dobudowano w roku 1825 kruchtę, w roku 1850 zamienioną na kaplicę; fasada główna kościoła jest trójosiowa z wczesnobarokowym portalem po środku.] [37]
Czarnca - rektorem szkoły parafialnej istniejącej w tej miejscowości jest ks. Jan Brałatowicz [53].
1657
Bebelno - wkroczenie do wioski w czasie Wielkanocy wojsk szwedzkich i węgierskich [49].
1662
We Włoszczowie dziesięciu Żydów płaci podatek pogłówny [43].
1668
Czarnca - konsekracja kościoła wybudowanego z fundacji Stefana Czarnieckiego [37]. Dokonał jej sam prymas Polski, Mikołaj Prażmowski. Nadał on kościołowi wezwanie Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Floriana (kontynuacja z poprzedniego, drewnianego kościoła) [37].[Kościół jest budowlą niewielką; wzniesiono go z kamienia i cegły w stylu wczesnego baroku; posiada trójprzęsłową nawę nakrytą kolebkowym sklepieniem z interesującą dekoracją stiukową; umieszczone od wschodu prezbiterium, nieznacznie węższe od korpusu kościoła, zamknięte jest półkoliście; od północy do prezbiterium przylega zakrystia, nad którą na piętrze znajduje się skarbczyk; przy środkowym przęśle nawy, od południowej strony, dobudowano w roku 1825 kruchtę, w roku 1850 zamienioną na kaplicę; fasada główna kościoła jest trójosiowa z wczesnobarokowym portalem po środku.] [37]
1670
Czarnca - wraz z ręką córki Stefana Czarnieckiego, Konstancji, wieś dostaje się Wacławowi Leszczyńskiemu [37].Czarnca - rektorem szkoły parafialnej istniejącej w tej miejscowości jest ks. Jan Brałatowicz [53].
1675
Włoszczowa - w nowym kościele, murowanym, do nawy głównej dobudowano kaplice boczne; od frontu kościół posiadał dwie wieże (które przetrwały do 1784 r., kiedy zostały zniszczone w wyniku pożaru) [36].
1676
We Włoszczowie dziesięciu Żydów płaci podatek pogłówny [43].
1688
Właścicielem Czarncy zostaje Stefan, syn Konstancji i Wacława Leszczyńskiego [53].
1692
Włoszczowa - proboszczem parafii włoszczowskiej jest ks. Wojciech Rogulski [36].
XVIII wiek
W pierwszej połowie XVIII w. w sąsiedztwie kościoła pw. Wniebowzięcia NMP (Włoszczowa) nie było jeszcze plebani, która to znajdowała się na gruntach plebańskich (przy obecnej ul. Partyzantów, naprzeciwko obecnego cmentarza parafialnego, a więc w pobliżu dawnego kościoła pw. św. Jakuba i Mikołaja, położonego w rejonie skrzyżowania obecnych ulic Partyzantów i Kusocińskiego) [por. 24].
Jedna z hipotez historycznych zakłada, że w połowie tego wieku doszło we Włoszczowie do zaniechania grzebania zmarłych katolików na cmentarzu przykościelnym, przy dawnym kościele pw. św. Jakuba i Mikołaja [por. 24]. Około połowy XVIII w. mógł powstać też nowy cmentarz parafialny, położony poza kościołem [por. 24], w tej lokalizacji w której jest on obecnie znany.
Włoszczowa - w l. 70. XVIII w. powstaje zamiar budowy kościółka cmentarnego, już na nowym cmentarzu [por. 24].
Pod koniec XVIII w. Włoszczowa znajduje się w rękach Małachowskich [6].
W Seceminie w drugiej połowie XVIII w. założono park dworki, na powierzchni 1,6 ha [34], [1].
W Seceminie w drugiej połowie XVIII w. założono park dworki, na powierzchni 1,6 ha [34], [1].
W XVIII w. Secemin zapisywano jako Secymin [1].
1710
W Czarncy istnieją browar i karczma [53].1712
Włoszczowa - w mieście powstaje Bractwo Różańca Świętego [56].
1726
Włoszczowa - proboszczem parafii włoszczowskiej jest ks. Franciszek Goździkowski [36].
1745
Bebelno - konsekracja kościoła parafialnego, drewnianego; fundatorami byli Antoni i Karol Bystrzanowscy, ówcześni właściciele wioski [49]. W roku 1777 dobudowano zakrystię i kruchtę [49].
1758
Włoszczowa - proboszczem parafii włoszczowskiej jest ks. Tomasz Kanty Sierosławski [36].
1760
11 marca, Włoszczowa - parafię wizytuje ks. Józef Olszewski, doktor filozofii, kustosz i oficjał kolegiaty kurzelowskiej. Z wizyty tej pochodzi dokument: "Na terenie miasta Włoszczowy jest jedna kaplica, zwana kościołem filialnym pod wezwaniem Zjawienia się Najświętszej Maryi Panny ze Świętymi Joachimem i Józefem, uposażona i erygowana za sumę 10 tys. florenów polskich. Prebendzarz miejscowy czyni zadość obowiązkom i służbie przy ołtarzu, a mianowicie w każdym tygodniu odprawia cztery msze i spowiada, a w każdym kwartale każdego roku śpiewa jedną mszę. [...] Patronat nad kaplicą sprawuje wielmożny Szymon Jaxa Otfinowski, podczaszy bracławski, dóbr tych dziedzic i właściciel. W kościele filialnym [...], znajduje się siedem ołtarzy, a mianowicie: wielki ołtarz Najświętszej Maryi Panny, drugi Ukrzyżowanego Pana naszego Jezusa Chrystusa, trzeci św. Dominik, czwarty św. Antoniego Padewskiego, piaty św. Jana Kantego, szósty św. Józefa, siódmy św. Jana Chrzciciela. [...] W kościele filialnym [...], jest bractwo [...] Świętego Różańca wprowadzone w Roku Pańskim 1712 przez Przewielebnych Ojców Dominikanów Konwentu w Gidlach [...] [41].
1765
We Włoszczowie funkcjonuje przykahałek liczący 211 wiernych [43].
1778
Włoszczowa - proboszczem parafii włoszczowskiej jest ks. Karol Kuleszyński [36].
1779
1779-1785
Włoszczowa - proboszczem parafii włoszczowskiej jest ks. Fruktuozus Kantelli [36].
1784
W latach 1784-1811 w okolicach Krasocina Wojciech Dobiecki zakłada wsie Wojciechów, Brygidów i Rogalów [11].
Włoszczowa - pożar niszczy wieże kościelne [36] i miasto [38]. Uwaga - por. datę 1794.
Włoszczowa - pożar niszczy wieże kościelne [36] i miasto [38]. Uwaga - por. datę 1794.
1786
Włoszczowa - na nowym cmentarzu grzebalnym, parafialnym, wybudowana zostaje z kamienia i cegły kaplica cmentarna, kościółek pw. Wszystkich Świętych [24]. Budowę ostatecznie zrealizowała Ewa z Męcińskich Małachowska, wdowa po mężu Mikołaju [24].
Właścicielem Łachowa zostaje Antoni Raczyński [53]. Właścicielami Czarncy są bracia Ignacy i Ksawery Działyńscy z Kórnika [53].
1788
Secemin zmienił właścicieli, spadkobierczyni majątku, córka Michała Czarnockiego - Petronela, wyszła za mąż za Jana Kantego Ścibor Marchockiego herbu Ostoja; zadomowieni już dawniej w okolicy Marchoccy władali Seceminem do 1857 r. [34].
1790
We Włoszczowie mieszka 144 Żydów, a żydowska gmina wyznaniowa liczy 236 wiernych [43].Właścicielem Łachowa zostaje Antoni Raczyński [53]. Właścicielami Czarncy są bracia Ignacy i Ksawery Działyńscy z Kórnika [53].
1791
Włoszczowa - proboszczem parafii włoszczowskiej jest ks. Jakub Krzysztof Barts [36].1793
Włoszczowa - 15 stycznia tego roku urodził się Salomon ha-Kohen Rabinowicz, późniejszy rabin Radomska [57]. Zmarł 16 marca 1866 r.
1794
Włoszczowa - pożar miasta - spłonął zamek (dwór), miasto i kościół - po tym zdarzeniu Włoszczowa znacznie podupadła i nie korzystała z praw miejskich [4]. Doszło też do zrabowania kościoła pw. Wniebowzięcia NMP [41].
Bebelno - wkroczenie do wsi wojsk carskich (Kozaków), ścigających oddziały gen. Tadeusza Kościuszki po bitwie szczekocińskiej [49]. Zrabowano dwór, plebanię oraz kościół [49].
Bebelno - wkroczenie do wsi wojsk carskich (Kozaków), ścigających oddziały gen. Tadeusza Kościuszki po bitwie szczekocińskiej [49]. Zrabowano dwór, plebanię oraz kościół [49].
1799
Włoszczowa - proboszczem parafii jest ks. Jerzy Jakubowski [36].
XIX wiek
Na początku XIX wieku (do 1819 r.) w Koniecznie znajduje się szpital, a właściwie przytułek dla bezdomnych [21].
W Biadaszku i Chotowie były papiernie i waciarnie [4]. We Włoszczowie, przy dzisiejszej ul. Kilińskiego była wytwórnia powozów i olejarnia [4].
Włoszczowa - "kopiec" otoczony jest jeszcze rowem, a w nim samym znajdowano cegły, żelazo, dębowe bale [4].
Włoszczowa - naprzeciwko cmentarza parafialnego znajdowała się plebania, od której do kościoła farnego prowadziła ścieżka [4]. Od cmentarza w kierunku dworu prowadziła aleja lipowa [4]. Była ona dość stara, jak można sądzić po wieku drzew, a zachowana była jeszcze do początku XX w. [4].
Włoszczowa - m.in. w latach 1852, 1855, 1866/67, 1872, 1892, 1894 wybuchają epidemie cholery, a w roku 1892 ospy i szkarlatyny [22; por. 29].
W drugiej połowie XIX wieku dobra nieznanowickie nabywa Izrael Karol Poznański [27].
Druga połowa XIX wieku, we Włoszczowie Żydzi trudnią się krawiectwem, kożusznictwem, garbarstwem, blacharką, piekarstwem, a Polacy trudnią się kowalstwem, murarstwem, ślusarstwem [43]. Nacje te wspólnie dzielą się usługami stolarskimi, czy szewstwem.
W Seceminie rzemiosło reprezentowane jest przez: cieśli, krawców, kuśnierzy, rymarzy [34]. W XIX w. Secemin zapisywano jako Sycymin [1].
W Gościęcinie - w aktach parafialnych - odnotowano jeszcze pojedyncze osoby trudniące się kowalstwem [42].
Właścieielem Czarncy zostaje Jan Modliszewski h. Topór [53].
Druga połowa XIX wieku, we Włoszczowie Żydzi trudnią się krawiectwem, kożusznictwem, garbarstwem, blacharką, piekarstwem, a Polacy trudnią się kowalstwem, murarstwem, ślusarstwem [43]. Nacje te wspólnie dzielą się usługami stolarskimi, czy szewstwem.
W Seceminie rzemiosło reprezentowane jest przez: cieśli, krawców, kuśnierzy, rymarzy [34]. W XIX w. Secemin zapisywano jako Sycymin [1].
W Gościęcinie - w aktach parafialnych - odnotowano jeszcze pojedyncze osoby trudniące się kowalstwem [42].
1801
W Seceminie było 79 domów [34].Właścieielem Czarncy zostaje Jan Modliszewski h. Topór [53].
1802
Włoszczowa jest wsią o 123 dymach, należącą do rodziny Małachowskich [4].
1804
Włoszczowa - w kościele parafialnym zostają założone organy [36].
1805
Włoszczowa - proboszczem parafii zostaje ks. Tomasz Stramski (posługę pełni do 1822 r.) [36].
1811
Włoszczowa - początek remontu kościoła parafialnego (trwającego do r. 1830) [38].
1812/1813
Zrabowanie kościoła pw. Wniebowzięcia NMP przez Francuzów wracających z wyprawy na Rosję [41].
1815
Przywrócenie praw miejskich Włoszczowie [4], [38].
Powstanie gminy w Koniecznie [21].
Secemin wchodzi w obręb granic Królestwa Polskiego [34].
Secemin wchodzi w obręb granic Królestwa Polskiego [34].
1819
Włoszczowa - zbieranie składek na szkołę elementarną [29].
1819-1848
We Włoszczowie wśród osób parających się szewstwem (w szerokim ujęciu) pojawiają się następujące nazwiska: Albrycht, Banasik, Banaśkiewicz, Berkowicz, Błasiński, Bogdański, Car, Chlebowski, Długosz, Dudziński, Dwornik, Eigenberg, Frączek, Gadocha, Gadziński, Galter, Gawroński, Gielniowski, Gielos, Ginalski, Głowacki, Gola, Guberski, Harast, Herbergier, Jachowicz, Jagodziński, Jamroz, Jaszewski, Jaworski, Jędrych, Jędrzejowski, Jobczyk, Kaczkowski, Kirszenbaum, Kluczyński, Kowalczyk, Kozłowski, Krępski, Krzydowicz, Kulesza, Kułakowski, Kwiatkowski, Lainsić?, Lewkowicz, Ławicki, Macherski, Macherzyński, Machuderski, Maciejczyk, Maciejowski, Makowski, Marcinkowski, Markowski, Marszałek, Marynowski, Michalski, Murzynowski, Nowakowski, Nożyczeński [56].
Z imion jakie wtedy używano źródła [56] podają takie jak: Adam, Agata, Agnieszka, Ajzyk, Aleksander, Aleksandra, Andrzej, Anna, Antoni, Antonina, Apolonia, Balcer, Barbara, Błażej, Bronisława, Daniel, Dominik, Edward, Estera, Fabian, Feliks, Franciszek, Franciszka, Gertruda, Grzegorz, Helena, Herszlik, Hubert, Icyk, Ignacy, Jacenty, Jakub, Jan, Jędrzej, Józef, Józefa, Julianna, Justyna, Kajetan, Karo, Karol, Kasper, Katarzyna, Kazimierz, Klemens, Krzysztof, Lewek, Ludwik, Łukasz, Magdalena, Marcin, Marcjanna, Marianna, Mateusz, Mendel, Michał, Mikołaj, Paweł, Pesla, Petronela, Piotr, Regina, Rozalia, Ryfka, Salomea, Stanisław, Sebastian, Szczepan, Szmul, Szymon, Tekla, Teodor, Teresa, Tomasz, Walenty, Wawrzyniec, Wiktoria, Wincent, Wincenty, Wojciech, Zofia, Zuzanna.
1821
W Seceminie było 110 domów, w tym 2 murowane; mieszkańców 833, w tym 115 Żydów; odbywały się cztery jarmarki [34].We Włoszczowie były 162 domy; mieszkańców 1353, w tym 688 Żydów [56].
1822
Włoszczowa - proboszczem zostaje ks. Zygmunt Wiśniewski (posługę pełni do 1826 r.) [36].
1823
Andrzej Dobiecki zostaje pierwszym wójtem gminy Gruszczyn i Krasocin [11].
1826
Włoszczowa - proboszczem zostaje ks. Antoni Jędrzejko (posługę pełni do 1864 r.) [36].
1827
Na rynku we Włoszczowie wzniesiono pomnik św. Floriana, patrona strażaków [4].
W latach 1827-1849 w rejonie Krasocina Jakub Podleski zakłada wsie Podlesko i Jakubów [11].
W Koniecznie mieszka 437 osób, wieś liczy 76 domów [21].
W Bebelnie (Większym i Mniejszym) było 29 domów oraz 274 mieszkańców [49].
We Włoszczowie mieszka 1380 mieszkańców, w tym 688 wyznawców judaizmu [43].
Właścieielem Czarncy zostaje Józef Modliszewski syn Jana [53] - por. 1801. W Czarncy było 41 domów i 287 mieszkańców [53].
W Bebelnie (Większym i Mniejszym) było 29 domów oraz 274 mieszkańców [49].
We Włoszczowie mieszka 1380 mieszkańców, w tym 688 wyznawców judaizmu [43].
Właścieielem Czarncy zostaje Józef Modliszewski syn Jana [53] - por. 1801. W Czarncy było 41 domów i 287 mieszkańców [53].
1834
Włoszczowa - pożar w mieście [38].
1836
Powstanie we Włoszczowie szkoły elementarnej trzyklasowej [4]. Jej siedziba u schyłku XIX w. mieściła się przy skrzyżowaniu dzisiejszych ulic Sienkiewicza i Głowackiego [por. 4]. Do szkoły tej uczęszczały głównie dzieci żydowskie.
1837
Włoszczowa - szkoła elementarna wznawia działalność [29]. Nadzór nad szkołą ma proboszcz włoszczowski [29].
1839
Włoszczowa - w osadzie było 46 majstrów szewskich [56]. Szewcy stanowili wówczas 29% ówczesnych zawodów rzemieślniczych [56].
1845
Ówczesne roczne wynagrodzenie policjanta wynosiło 100 zł, burmistrza 700 zł. [56].
1847
W Krasocinie urodził się Emil Godlewski, botanik, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, wykładowca na uczelniach lwowskich [11].
1848
Czarnca - proboszczem (w l. 1848-1872) jest ksiądz Michał Dulski [53].
1850
W latach 1850-1870 w rejonie Krasocina Hipolit Stojowski zakłada wsie Stojewsko i Karolinów [11].
1853
Konieczno liczy 90 gospodarstw, a mieszkańcy gospodarują na 1368 morgach i 10 prętach [21].
1853-1856
W Krasocinie z fundacji Hipolita i Karoliny Stojowskich, właścicieli dóbr Gruszczyn i Krasocin, oraz przy współpracy ówczesnego proboszcza ks. Kacpra Białyckiego, wzniesiono nowy, murowany, kościół pw. św. Doroty i Tekli [11].
1854
W Koniecznie przeprowadzono oczynszowanie [21]. We wsi stacjonuje też wojsko [21].
1857
Secemin - majątek secemiński na krótko przejęli Michałowscy herbu Dąbrowa [34].
1858
Epidemia cholery w Koniecznie [21].
1859
Secemin miał 114 domów, liczył 852 mieszkańców, w tym 96 Żydów [34].
1860
Włoszczowa - społeczność żydowska wybudowała synagogę [19].
Secemin - majątek secemiński ten stał się własnością rodziny Lohmannów aż do 1946 r. [34].
We Włoszczowie Żydzi stanowią 63% jego mieszkańców [43].
Secemin - majątek secemiński ten stał się własnością rodziny Lohmannów aż do 1946 r. [34].
1862
Secemin - do osady należało 1978 mórg, rozdzielonych na 217 części [34].We Włoszczowie Żydzi stanowią 63% jego mieszkańców [43].
1863-1864
Powstanie Styczniowe. Oddziały powstańcze (m.in. pod dowództwem Junoszy) stoczyły potyczki m.in. w rejonie Bebelna, Łachowa, Żeleźnicy, Rudnik [4]. W pobliżu Rudnik znajduje się mogiła poległych powstańców [4]. Na rynku we Włoszczowie stała szubienica na której powieszono powstańców [4].
W rejonie Krasocina również doszło do kilku potyczek powstańców z Rosjanami [11].
Okolice Secemina były terenem licznych walk; walczyły tu oddziały Zygmunta Chmieleńskiego; w walkach brał czynny udział Adam Chmielowski – późniejszy św. Brat Albert [34].
We wrześniu 1963 r. oddziały Z. Chmieleńskiego stoczyły potyczkę z wojskami carskimi (osłaniając tyły wycofujących się powstańców) w rejonie Ludwinowa-Rogienic ("potyczka pod Rogienicami") [49]. Później operowały one m.in. w rejonie Bebelna, Krzepina, Rogienic, Nieznanowic [49]. Wiosną 1964 r. pod Bebelnem doszło do rozbicia przez wojska rosyjskie niewielkiego oddziału powstańczego [49].
Okolice Secemina były terenem licznych walk; walczyły tu oddziały Zygmunta Chmieleńskiego; w walkach brał czynny udział Adam Chmielowski – późniejszy św. Brat Albert [34].
We wrześniu 1963 r. oddziały Z. Chmieleńskiego stoczyły potyczkę z wojskami carskimi (osłaniając tyły wycofujących się powstańców) w rejonie Ludwinowa-Rogienic ("potyczka pod Rogienicami") [49]. Później operowały one m.in. w rejonie Bebelna, Krzepina, Rogienic, Nieznanowic [49]. Wiosną 1964 r. pod Bebelnem doszło do rozbicia przez wojska rosyjskie niewielkiego oddziału powstańczego [49].
1864
Konieczno przestaje być siedzibą gminy [21].
Włoszczowa - proboszczem jest Rajmund Biernawski (posługę pełni do 1868 r.) [36].
31 grudzień - parafia Włoszczowa liczy 3386 mieszkańców, w tym 1825 katolików, 1518 Żydów i 43 prawosławnych Rosjan (urzędników) [22].
31 grudzień - parafia Włoszczowa liczy 3386 mieszkańców, w tym 1825 katolików, 1518 Żydów i 43 prawosławnych Rosjan (urzędników) [22].
1865
Włoszczowa - nadzór nad szkołą elementarną przejmuje burmistrz [29].
We Włoszczowie było 47 szewców (29% ówczesnych rzemieślników) [56].
1866
W Seceminie odbywa się sześć jarmarków [34].
1867
Włoszczowa - budowa drogi bitej do Kielc [7].
Włoszczowa - ks. Walenty Khaun, dziekan i administrator włoszczowski w l. 1867-1875 [29, 47]. Według innych źródeł ks. Khaun nastał dopiero w 1868 r. [36, 41]. Ksiądz Khaun urodził się w 1836 r. [47].
Secemin wchodzi w skład powiatu włoszczowskiego [34], [1].
Włoszczowa - miasto zostaje siedzibą dekanatu; wcześniej Włoszczowa wchodziła w skład dekanatu kurzelowskiego [36]. Było to dostosowanie do podziału administracyjnego wprowadzonego przez władze carskie; dekanat obejmował parafie w granicach powiatu włoszczowskiego [47, 49].
Secemin wchodzi w skład powiatu włoszczowskiego [34], [1].
Włoszczowa - miasto zostaje siedzibą dekanatu; wcześniej Włoszczowa wchodziła w skład dekanatu kurzelowskiego [36]. Było to dostosowanie do podziału administracyjnego wprowadzonego przez władze carskie; dekanat obejmował parafie w granicach powiatu włoszczowskiego [47, 49].
1868
Włoszczowa - w szkole elementarnej uczy się 60 dzieci, lekcje prowadzi 1 nauczyciel [29]. Mała liczba dzieci w szkole może po części wynikać z trudności lokalowych [por. 29].
Włoszczowa - parafia rzymsko-katolicka liczy 1753 wiernych [36]. W prezbiterium kościoła parafialnego położono marmurową posadzkę [47].
Włoszczowa - parafia rzymsko-katolicka liczy 1753 wiernych [36]. W prezbiterium kościoła parafialnego położono marmurową posadzkę [47].
1869
Włoszczowa zostaje stolicą gminy i powiatu [4].
Secemin - utrata praw miejskich [34]. Secemin zostaje siedzibą gminy wiejskiej [1].
Włoszczowa - odnowiono wnętrze kościoła pw. Wszystkich Świętych [47].
Włoszczowa - odnowienie frontowej ściany kościoła parafialnego i wymiana okien [47].
Secemin - utrata praw miejskich [34]. Secemin zostaje siedzibą gminy wiejskiej [1].
Włoszczowa - odnowiono wnętrze kościoła pw. Wszystkich Świętych [47].
1870
Gmina Secemin liczy 5159 mieszkańców; obszar gminy zajmuje 29628 mórg [1]. W gminie były 3 szkoły początkowe (Secemin, Ropocice, Czarnca), 3 młyny, cegielnia, gorzelnia [1].Włoszczowa - odnowienie frontowej ściany kościoła parafialnego i wymiana okien [47].
1872
We Włoszczowie struktura społeczno-zawodowa przedstawia się następująco: chrześcijanie - rzemieślnicy (94 osób, w tym m.in. 11 stolarzy, 5 kowali, 4 rzeźników, 4 ślusarzy, 13 murarzy, 4 kominiarzy), rzemieślnicy i rolnicy (691), rolnicy (317), handlarze (4), wyrobnicy (135), inne (72); Żydzi - rzemieślnicy (783 osoby, w tym 3 stolarzy, 13 szewców, 10 piekarzy, 5 rzeźników, 60 krawców, 5 blacharzy, 10 garbarzy, 8 kożuszników), rolnicy i handlarze (30), handlarze (1134), wyrobnicy (183), inne (18) [22].
We Włoszczowie było 23 czeladników szewskich, 19 krawieckich oraz 3 garbarskich [56].
We Włoszczowie dzieci do szkoły uczęszczają tylko zimą, latem z rodzicami wykonują czynności gospodarskie; do szkoły uczęszczało 140 dzieci, w tym 20 żydowskich [por. 29].
Włoszczowa - kościół parafialny zostaje otynkowany i pomalowany [47].
W Czarncy założona zostaje szkoła dzięki staraniom księdza Michała Dulskiego [53]. Szkoła mieściła się w zabudowaniach parafialnych i działała na zasadzie szkoły prywatnej [53].
Włoszczowa - kościół parafialny zostaje otynkowany i pomalowany [47].
W Czarncy założona zostaje szkoła dzięki staraniom księdza Michała Dulskiego [53]. Szkoła mieściła się w zabudowaniach parafialnych i działała na zasadzie szkoły prywatnej [53].
1873
W latach 1873-1904 w Krasocinie proboszczem był ks. Ignacy Kubacki [11].
1874
Włoszczowa - remont kościoła parafialnego [38].
1875
Włoszczowa - proboszczem zostaje ks. Wincenty Nowakowski, posługę pełni do 1880 r. [36], lub do marca 1879 [48].
1876
W Krasocinie staraniem ks. I. Kubackiego wybudowana zostaje plebania [11].
1877
Włoszczowa - staraniem ks. W. Nowakowskiego rozpoczyna się budowa plebani przy kościele parafialnym [48].
1878
Parafia Włoszczowa liczy 4689 mieszkańców, w tym 2385 katolików, 2294 Żydów i 10 prawosławnych Rosjan (urzędników) [22].
Do użytku oddana zostaje plebania przy kościele parafialnym we Włoszczowie [48]. Koszt jej budowy wyniósł 3000 rubli.
W Bebelnie były 82 zagrody [49].
W Czarncy było 45 domów i 430 mieszkańców; Kąty liczyły 74 mieszkańców, Knapówka 60, Miny 43 [53].
Do użytku oddana zostaje plebania przy kościele parafialnym we Włoszczowie [48]. Koszt jej budowy wyniósł 3000 rubli.
1880
Włoszczowa - proboszczem jest ks. Jan Szpakiewicz [36].W Bebelnie były 82 zagrody [49].
W Czarncy było 45 domów i 430 mieszkańców; Kąty liczyły 74 mieszkańców, Knapówka 60, Miny 43 [53].
1881
Włoszczowa - proboszczem zostaje ks. Marcin Smółka (posługę pełni do 1883 r.) [36].
1883
Włoszczowa - ks. Grzegorz Augustynik, dziekan i administrator włoszczowski w l. 1883-1897 [29, 36, 41].
1884
Nieznanowice - właścicielem tej miejscowości zostaje Izrael Kalmanowicz Poznański, Żyd łódzki [53].
1885
Włoszczowa - reaktywowanie działalności Bractwa Różańca Świętego i Bractwa Miłosierdzia Pana Jezusa [29].
W roku tym dobra Secemin składały się z folwarku Secemin i folwarku Zaróg, nomenklatury leśnej Marianów; folwark Secemin miał 422 morgi gruntów ornych i ogrodów, 346 mórg łąk, 321 mórg pastwisk, 2184 mórg lasu, nieużytków 664 morgi, razem 3938 mórg; było tu 8 budynków murowanych, 13 drewnianych, płodozmian 5 i 9 polowy, las urządzony [34].
W roku tym dobra Secemin składały się z folwarku Secemin i folwarku Zaróg, nomenklatury leśnej Marianów; folwark Secemin miał 422 morgi gruntów ornych i ogrodów, 346 mórg łąk, 321 mórg pastwisk, 2184 mórg lasu, nieużytków 664 morgi, razem 3938 mórg; było tu 8 budynków murowanych, 13 drewnianych, płodozmian 5 i 9 polowy, las urządzony [34].
1888
Parafia Włoszczowa liczy 5945 mieszkańców, w tym 2520 katolików, 3375 Żydów i 50 prawosławnych Rosjan (urzędników) [22].
1889
Teren przy kościele Wniebowzięcia NMP we Włoszczowie, dzięki staraniom ks. Grzegorza Augustynika zostaje powiększony o przyległy od strony południowej plac, na którym odbywały się targi rogacizną [por. 24].
W tym samy roku dwaj obywatele Włoszczowy, Jakub Orlikowski i Bolesław Dunajewski, na placu przed kościołem włoszczowskim postawili własnym kosztem figurę Matki Bożej Włoszczowskiej z Dzieciątkiem w towarzystwie świętych Joachima i Józefa [41].
W tym samy roku dwaj obywatele Włoszczowy, Jakub Orlikowski i Bolesław Dunajewski, na placu przed kościołem włoszczowskim postawili własnym kosztem figurę Matki Bożej Włoszczowskiej z Dzieciątkiem w towarzystwie świętych Joachima i Józefa [41].
1890
Włoszczowa - parafia rzymskokatolicka liczy 2520 wiernych, z czego 348 osób było wpisanych do Bractwa Różańca Świętego, a 122 do Bractwa Miłosierdzia Pana Jezusa [29].
1891
Włoszczowa - miasteczko omija epidemia cholery, za co postanowiono wybudować wieżę frontową w kościele [por. 29]. Mieszkańcy porządkują plac w pobliżu kościoła [poz. 29].
Secemin - koło kościoła wybudowana zostaje kapliczka św. Jana Nepomucena jako dziękczynienie za urodzenie nowego prawowitego dziedzica Lohmannów [34], [1].
Secemin - koło kościoła wybudowana zostaje kapliczka św. Jana Nepomucena jako dziękczynienie za urodzenie nowego prawowitego dziedzica Lohmannów [34], [1].
1893
Włoszczowa - w roku tym miały miejsce 3 amatorskie przedstawienia teatralne [por. 29].
1894
10 września - Włoszczowa - nabożeństwo w kościele i procesja wokół miasta oraz ustawienie krzyży na uproszenie zachowania od cholery [por. 29].
Czarnca - nowym właścicielem tej miejscowości i okolicznych wsi zostaje łódzki Żyd Izrael Kalmanowicz Poznański [53]. Proces przejęcia miał miejsce w latach 1894-1895 [53].
Czarnca - nowym właścicielem tej miejscowości i okolicznych wsi zostaje łódzki Żyd Izrael Kalmanowicz Poznański [53]. Proces przejęcia miał miejsce w latach 1894-1895 [53].
1895
Włoszczowa - zamknięta zostaje tajna szkoła ucząca w języku polskim [por. 29].
1896
Włoszczowa - likwidacja praw serwitutowych [22]. Jako odszkodowanie 86 parafian otrzymało od ówczesnego dziedzica Włoszczowy, Sergiusza Niemojewskiego, po sześć mórg lasu,a 102 parafian otrzymało po dwie morgi [22].
Włoszczowa - staraniem ks. Grzegorza Augustynika przy kościele pw. Wniebowzięcia NMP wybudowana zostaje wieża w stylu neogotyckim [41].
Włoszczowa - staraniem ks. Grzegorza Augustynika przy kościele pw. Wniebowzięcia NMP wybudowana zostaje wieża w stylu neogotyckim [41].
1897
Włoszczowa - początek nauki religii w szkole w języku polskim [por. 29].
Włoszczowa - ks. Aleksander Majewski, dziekan i administrator włoszczowski w l. 1897-1905; zm. 27-12-1905 w wyniku ran po pobiciu [29].
1898
Włoszczowa liczy 229 rodzin [4].
Włoszczowa - wśród 32 funkcjonujących piekarni 1 jest chrześcijańska, tzn. prowadzona przez katolika [22]. W mieście fukcjonuja 4 żydowskie olejarnie [22].
W Woli Wiśniowej mieszkają 92 rodziny chrześcijańskie, 19 rodzin to tzw. wyrobnicy [22]. W Kuzkach na 30 rodzin 7 stanowią wyrobnicy [22]. We Włoszczówce mieszkają 124 rodziny, w tym 58 rodzin wyrobników [22]. W Podzamczu mieszka 53 rodziny w tym 44 rodziny wyrobników [22]. W Górajku na 21 rodzin 13 stanowiły rodziny wyrobników [22].W Ewinie mieszka 12 rodzin w 9 wyrobników [22]. W Poraju mieszka 11 rodzin w tym 4 wyrobników [22]. W Belinie mieszkają 3 rodziny w tym 1 wyrobników [22]. Ogółem spośród 552 rodzin tworzących w tym roku społeczność parafii Włoszczowa, 274 były to rodziny bezrolnych i wyrobników (wliczając w to również 67 rodzin wyrobników z Włoszczowy) [22].
We włoszczowie, wśród rzemieślników-chrześcijan, było 7 stolarzy, 11 szewców, 6 kowali, 3 ślusarzy, 12 murarzy [22].
XX wiek
Po I wojnie światowej do parafii włoszczowskiej przyłączono część Motyczna, a po II wojnie światowej Danków Mały [36].
W okresie międzywojennym gmina żydowska we Włoszczowie posiadał: murowaną bóżnicę, dom gminny, mykwę, cheder, koszerną rzeźnię drobiu, dwa cmentarze [43].
1900
Włoszczowa - szkoła elementarna dalej nie posiada stałego pomieszczenia, tylko wynajmowane, mieszkańcy dzieci do szkoły niechętnie posyłają [por. 29].
Nieznanowice - w latach 1900-1908 właściciel majątku Izrael Kalmanowicz Poznański wraz z synem Ignacym, założyli fabrykę krochmalu, wytwórnię masła i tartak parowy, oraz szkołę powszechną i bibliotekę ludową [53].
Nieznanowice - w latach 1900-1908 właściciel majątku Izrael Kalmanowicz Poznański wraz z synem Ignacym, założyli fabrykę krochmalu, wytwórnię masła i tartak parowy, oraz szkołę powszechną i bibliotekę ludową [53].
1901
Utworzenie we Włoszczowie z inicjatywy ks. proboszcza Majewskiego Ochotniczej Straży Pożarnej [4].
1902
We Włoszczowie powstaje pierwszy sklep spożywczy Stowarzyszonych (z której powstała Powszechna Spółdzielnia Spożywców) [4].
W Seceminie odbyło się sześć jarmarków [34].
W Seceminie odbyło się sześć jarmarków [34].
1904
Włoszczowa łącznie z Włoszczówką liczyła 2 918 chrześcijan i 3 567 Żydów [4].
Miasto Włoszczowa ulega pożarowi i poza północną stroną Rynku, plebanią i kościołem farnym ulega spaleniu [4].
Proboszczem w Krasocinie zostaje ks. Teodor Urbański, który funkcję tą sprawuje do 1913 roku [11].
1905
Krasocin - z inicjatywy ks. Teodora Urbańskiego powstaje krasocińska orkiestra [11].
Włoszczowa - epidemia ospy i szkarlatyny [22]. W roku tym przeprowadzona zostaje także superrewizję wszystkich kobiet i mężczyzn mieszkających w jednej z części miasteczka z uwagi na fakt, że liczba zachorowań na kiłę przybrała charakter epidemii [22].
Czarnca - proboszczem parafii zostaje ks. Karol Rogalski [51].
20 września - Czarnca - ponowny pochówek szczątków hetmana Stefana Czarnieckiego [27] - por. też 20 września 1906.
Czarnca - proboszczem parafii zostaje ks. Karol Rogalski [51].
20 września - Czarnca - ponowny pochówek szczątków hetmana Stefana Czarnieckiego [27] - por. też 20 września 1906.
1905-1906
Włoszczowa - mieszkańcy miasteczka "upominają się" o szkołę polską [por. 29]. Od 18 grudnia 1905 do 9 lutego 1906 r. we Włoszczowie miła miejsce strajk szkolny [por. 29].
Czarnca - 20 września - pochówek szczątków hetmana Stefana Czarnieckiego dokonany przez ks. K. Rogalskiego [53], proboszcza, którego bolało, że "prochy tego wybawiciela ojczyzny naszej leżały w rozsypce i nieładzie, bo bez trumny w grobie" [51].
1906
Włoszczowa - proboszczem jest ks. Wojciech Kamiński (aż do 1911 r.) [36].Czarnca - 20 września - pochówek szczątków hetmana Stefana Czarnieckiego dokonany przez ks. K. Rogalskiego [53], proboszcza, którego bolało, że "prochy tego wybawiciela ojczyzny naszej leżały w rozsypce i nieładzie, bo bez trumny w grobie" [51].
1907
Ks. Teodor Urbański zakłada w Krasocinie Kółko Rolnicze "Snop" i Spółdzielnię Spożywców "Jutrzenka" [11].
5 maja - Czarnca - odsłonięcie pomnika hetmana Stefana Czarnieckiego [27, 51].
Czarnca - właścicielem jej jest Żyd Ignacy Poznański, współwłaściciel dużych zakładów w Łodzi [27].
Secemin - nauczyciel Jan Uramowski organizuje teatr amatorski [1]. J. Uramowski był też (wcześniej) założycielem koła Polskiej Macierzy Szkolnej [1].
Secemin - nauczyciel Jan Uramowski organizuje teatr amatorski [1]. J. Uramowski był też (wcześniej) założycielem koła Polskiej Macierzy Szkolnej [1].
1909
W Krasocinie z inicjatywy ks. Teodora Urbańskiego, a przy wsparciu mieszkańców, rozpoczęta zostaje budowa Groty Najświętszej Marii Panny, wzorowanej na grocie w Lourdes [11]. Budowę ukończono w 1913 roku [11].
1910
Czarnca i Nieznanowice - majątki te kupuje (od Spółki Poznańscy-Hertzowie) Włodzimierz Karski [53].
1911
Włoszczowa - proboszczem zostaje ks. Teofil Rzepczyński (posługę pełni do 1918 r.) [36].
Na terenie parafii Włoszczowa mieszka 8862 osób, w tym 3346 katolików, 5404 Żydów i 112 prawosławnych Rosjan (urzędników) [22].
Na terenie parafii Włoszczowa mieszka 8862 osób, w tym 3346 katolików, 5404 Żydów i 112 prawosławnych Rosjan (urzędników) [22].
1912
Secemin - z inicjatywy dziedzica dóbr secemińskich, Edwarda Lohmanna, założona zostaje Ochotnicza Straż Pożarna [1]. Dziedzic został jej pierwszym prezesem [1].
1913
W Koniecznie powstaje sklep spółkowy "Pomoc" [21].
1915
Włoszczowa - austriackie władze wojskowe utworzyły Nadleśnictwo Włoszczowa, które zarządzało tylko lasami państwowymi [19].
1917
W Krasocinie utworzona zostaje Straż Ogniowa, a jej pierwszym naczelnikiem zostaje Stanisław Zarenberg, piłsudczyk [11].
Włoszczowa - w budynku remizy strażackiej ks. T. Rzepczyński założył placówkę biblioteczną, liczącą 200 książek [19].
1918
Lipiec - w Koniecznie powstaje Ochotnicza Straż Pożarna [21].
Zasadzenie dębów niepodległości przy kościele parafialnym we Włoszczowie.
Po 1918 r. we Włoszczowie przywrócono urząd magistracki i burmistrza [4].
W Krasocinie wójtem zostaje Karol Włodarczyk, a sołtysem Walenty Simlat [11].
Włoszczowa - proboszczem zostaje ks. Kazimierz Błasik (posługę pełni aż do 1948 r.) [36].
Dzierzgów - powstaje Ochotnicza Straż Pożarna.
Włoszczowa - proboszczem zostaje ks. Kazimierz Błasik (posługę pełni aż do 1948 r.) [36].
Dzierzgów - powstaje Ochotnicza Straż Pożarna.
1919
Włoszczowa - Kurzelów - przeniesienie siedziby nadleśnictwa do Kurzelowa, powstaje instytucja pod nazwą Nadleśnictwo Państwowe Kurzelów [19].
Listopad - w Bebelnie zostaje uruchomiona szkoła powszechna, jednoklasowa; obwód szkolny obejmuje Ludwinów, Krasów, Skociszewy, Krasówek, Sulików, Krzepin i Zagórcze; pierwszym nauczycielem i kierownikiem szkoły był Stanisław Zbroiński [44].
Listopad - w Bebelnie zostaje uruchomiona szkoła powszechna, jednoklasowa; obwód szkolny obejmuje Ludwinów, Krasów, Skociszewy, Krasówek, Sulików, Krzepin i Zagórcze; pierwszym nauczycielem i kierownikiem szkoły był Stanisław Zbroiński [44].
1920
Krasocin - prawdopodobnie w tym roku wybudowany zostaje wiatrak typu holenderskiego [11]. Z uwagi na małą rentowność skończył on pracę około 1935 roku [11]. Dużym zniszczeniom uległ on w styczniu 1945 roku podczas ostrzeliwania przez Armię Radziecką wycofujących się wojsk hitlerowskich [11].
1921
W Krasocinie mieszka 821 osób, w tym 54 Żydów [11]. W gminie Krasocin mieszka 317 osób narodowości niemieckiej [11].
1922
Włoszczowa - rozpoczęcie budowy szkoły (SP nr 1; "Jedynka") z inicjatywy burmistrza W. Jaszewskiego [30].
1923
26 luty - w Koniecznie powstaje Kasa Stefczyka [21].
1924
Włoszczowa, wrzesień - rozpoczęcie nauki w nowym budynku szkolnym (SP nr 1; "Jedynka") [30].
20 września - Włoszczowa - skład Rady Miejskiej: Wacław Mikołajczyk, Stanisław Orlikowski, Ludwik Kluczyński, Ignacy Michalski, Józef Zbiroń, Władysław Wróblewski, Aleksander Maciejczyk, Jan Staroszczyk, Adam Kowalski, Stefan Sienkiewicz, Aron Icyk Lasocki, Jakób Rechnic, Kałma Ginsberg, Izrael Szymon Kurc, Moszek Zajączkowski, Josek Zajączkowski, Szymon Szmul Pieczysty, Lejbyś Ginsberg, Paltyl Landau, Józef Macherski, Wólf Szyldhauz, Abracham Rajchman, Jakób Kuperminc; członkowie Magistratu: Wincenty Jaszewski (burmistrz), Leon Staroszczyk (zastępca burmistrza), Stefan Grzesik (ławnik), Aba Zemel (ławnik), Szaja Rajchman (ławnik) [28].
1925
4 luty - majątek Konieczno (ok. 101,7 ha) zostaje przeznaczony do parcelacji [21].
1926
Marzec - parcelacja majątku Konieczno [21].
1927
Włoszczowa - w branży szewskiej działało 40 mistrzów, 18 czeladników oraz 11 uczniów [56].
1929
Włoszczowa - do szkoły ("Jedynka") uczęszcza 591 uczniów [30].
1931
Włoszczowa - w listopadzie tego roku z agregatu pracującego w młynie przy ul. Młynarskiej popłynął prąd elektryczny [por. 4].
1932
W Krasocinie wybudowana zostaje szkoła [11].
1934
Włoszczowa - w mieście było 76 szewców (tj. 24,5% posiadających karty rzemieślnicze) [56].
1936
Włoszczowa - powstanie spółdzielni mleczarskiej (W. Cholerzyński; W. Nadgłowski; A. Klimas; L. Staroszczyk) [19].
Konieczno - na nowo założono Spółdzielnię Spożywców oraz oddano do użytku nową szkołę [21].
1937
Włoszczowa - oddanie do użytku budynku starostwa; początek budowy nastąpił w 1936 r. [19]
W Krasocinie powstaje punkt "Poczta Polska, Telegraf i Telefon" [11].
W Seceminie oddano do użytku nowy budynek szkolny przy nowo wybudowanej drodze do Koniecpola [34].
15 i 16 październik - Czarnca - ponowny pochówek prochów hetmana Stefana Czarneckiego [51]. W uroczystościach udział brali m.in.: Marszałek Polski Edward Rydz-Śmigły, wojewoda kielecki Działosz, starosta włoszczowski Żenczykowski, wójt gminy Secemin S. Woźniak, prezes Komitetu uroczystości T. Karski (właściciel Nieznanowic i Czarncy), ks. dziekan kanonik K. Błasik z Włoszczowy, biskup polowy Gawlina, biskup Sonik, generał paulinów o. P. Przeździecki [51]. W uroczystościach mogło wziąć udział nawet 40 tysięcy osób [51].
W Seceminie oddano do użytku nowy budynek szkolny przy nowo wybudowanej drodze do Koniecpola [34].
15 i 16 październik - Czarnca - ponowny pochówek prochów hetmana Stefana Czarneckiego [51]. W uroczystościach udział brali m.in.: Marszałek Polski Edward Rydz-Śmigły, wojewoda kielecki Działosz, starosta włoszczowski Żenczykowski, wójt gminy Secemin S. Woźniak, prezes Komitetu uroczystości T. Karski (właściciel Nieznanowic i Czarncy), ks. dziekan kanonik K. Błasik z Włoszczowy, biskup polowy Gawlina, biskup Sonik, generał paulinów o. P. Przeździecki [51]. W uroczystościach mogło wziąć udział nawet 40 tysięcy osób [51].
1938
Włoszczowa liczy 8 200 mieszkańców, z czego 40% stanowią Żydzi [4]. Miasto kończyło się przy dzisiejszej ul. Młynarskiej od zachodu, a od wschodu na Podzamczu [4].
1939
Włoszczowa liczy około 8500 mieszkańców [19]. W Gościęcinie mieszka 556 osób, w Silpi Dużej 331, a w Silpi Małej 114 osób [42].
Początek września - wkroczenie wojsk niemieckich na terenu dawnego powiatu włoszczowskiego [4].
4 września - w kroczenie wojsk niemieckich do Konieczna od strony Błogoszowa [21].
5 września - zamordowanie w Kurzelowie 8 osób, spalenie części Dankowa Dużego, mord części ludności w Kluczewsku i częściowe spalenie miejscowości [12]. 5 września - wkroczenie wojsk niemieckich do Włoszczowy [12]. 8 września - przybycie większej kolumny pancernej wojsk niemieckich do Włoszczowy, naloty polskich samolotów [12].
26 października - powiat włoszczowski został włączony do starostwa Jędrzejów w dystrykcie radomskim Generalnej Guberni [4]. Budynek Starostwa Włoszczowskiego (przy ul. Koniecpolskiej) zostaje przekształcony w posterunek żandarmerii niemieckiej [12].
Gmina Secemin przyłączona zostaje do powiatu jędrzejowskiego [1].
1939-1945
W okolicach Secemina działały liczne oddziały partyzanckie - Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich, Gwardii Ludowej, Armii Ludowej; w strukturach AK gmina należała do obwodu włoszczowskiego, w Seceminie została stworzona Placówka nr 14 dowodzoną prze „Brzozę” (Mariana Flankowskiego), później przez „Okonia” (Bolesława Piątka) [34].Gmina Secemin przyłączona zostaje do powiatu jędrzejowskiego [1].
1940
We Włoszczowie powstaje Tajna Organizacja Nauczycielska i tajne nauczanie [30].
Czerwiec - burmistrzem Włoszczowy zostaje Samuel Wagnar, mianowany na to stanowisko przez władze okupacyjne [12].
11 czerwca - zostało aresztowanych we Włoszczowie 16 osób, mieszkańców powiatu, w tym 11 nauczycieli (m.in. Adamczyk, Rak Feliks, Śliwa Kazimierz, Kotyza Jan) [13, 30]. Cała grupa osadzona została w obozach koncentracyjnych [12].
11 lipiec - utworzenie getta żydowskiego we Włoszczowie [12, 43]. Obejmowało ono ulice: Przedborską, Śliską, Gęsią, Mleczarską i Stodolną [43].
1941
Utworzenie obozu pracy przymusowej na Podzamczu we Włoszczowie [12].
Aresztowanie Wincentego Adamczyka [30].
Utworzenie drugiego getta we Włoszczowie, przy ul. Górki [43].
Utworzenie drugiego getta we Włoszczowie, przy ul. Górki [43].
1942
4 czerwiec - aresztowanie przez Niemców Jana Zawady, kierownika szkoły w Seceminie; został on wywieziony do obozu koncentracyjnego Mauthausen – Gusen, zamordowany 7 października tego roku [34].
18 wrzesień - likwidacja getta żydowskiego we Włoszczowie [12, 43]. Żydów wywieziono prawdopodobnie do Treblinki [13], poprzez obóz selekcyjny w Skarżysku [43].
Październik - Włoszczowa, uruchomienie oddziału zakaźnego na 20 łóżek w związku z epidemią duru plamistego [45].
Listopad - Włoszczowa, wywiezienie około 300 Żydów z getta do obozu pracy w Sandomierzu [43]. Kilkuset starozakonnych rozstrzelano poza miastem, a następnie pochowano na cmentarzu żydowskim [43].
18 wrzesień - likwidacja getta żydowskiego we Włoszczowie [12, 43]. Żydów wywieziono prawdopodobnie do Treblinki [13], poprzez obóz selekcyjny w Skarżysku [43].
Październik - Włoszczowa, uruchomienie oddziału zakaźnego na 20 łóżek w związku z epidemią duru plamistego [45].
Listopad - Włoszczowa, wywiezienie około 300 Żydów z getta do obozu pracy w Sandomierzu [43]. Kilkuset starozakonnych rozstrzelano poza miastem, a następnie pochowano na cmentarzu żydowskim [43].
14 grudzień - zamordowanie 9 Żydów w Kurzelowie [12].
1943
Włoszczowa - Niemcy wysiedlają rodzinę Pacanowskich a ich dom przeznaczono na zakład mleczarski [19].
Marzec, Włoszczowa, kirkut - rozstrzelanie przez Niemców 16 mężczyzn pochodzenia żydowskiego [43].
Marzec, Włoszczowa, kirkut - rozstrzelanie przez Niemców 16 mężczyzn pochodzenia żydowskiego [43].
23 sierpień - pacyfikacja wsi Konieczno [12], inne dane podają 26 sierpnia [21]. Zastrzelonych zostaje 10 osób, członków organizacji podziemnych [21].
24/25 września - spalono rodzinę Tarwińskich, która mieszkała za Włoszczową w stronę Oleszna [13]. Rodzina ta liczyła 6 osób. Przyczyną ich zabicia było podejrzenie o działalność konspiracyjną, a prawdopodobnym inspiratorem zajścia był folksdojcz nazwiskiem Homme [13].
26 września - spalono rodzinę Kitów, którzy mieszkali w gajówce na Belinie [13].
30 i 31 października - "krwawa niedziela" we Włoszczowie. Zamordowano 28 osób, aresztowano 30. Egzekucji dokonano przy budynku żandarmerii przy ul. Koniecpolskiej. Zabici to: Bartos Franciszek, lat 35; Bartos Genowefa (Eugenia), 34; Baros Jan, 34; Dzudziński Stanisław, 54; Franiasz Marian, 23; Grzybek Andrzej, 50; Jędras Gerwazy, 50; Jędras Wincenty, 50; Klimczyk Irena, 31; Kolasiński Leon, 42; Kolasiński Stanisław, 32; Kotulski Władysław, 32; Kusiński Zygmunt, 55; Marcinkowski Zygmunt, 27; Michalski Tadeusz, 22; Michałek Józef, 43; Murzynowski Euzebiusz, 32; Lenartowicz Wacław, 36; Skupin Wacław, 18; Sławiec Stanisław, 60; Sobolewski Karol, 32; Sobolewski Władysław, 35; Sobczyńska Leokadia, 60; Sowiński Stanisław, 32; Śpiechowicz Władysław, 44; Wolski Stanisław, 21; Wójcik Jan, 60; Zaganiacz Eugeniusz, lat 23 [15, 19].
2/3 listopad - na ul. Wschodniej, zamordowano czteroosobową rodzinę partyzanta Struskiego [13].
27 listopad - rozstrzelanie kilkudziesięciu mieszkańców Kurzelowa [12].
28 listopad - potyczka żołnierzy AK z oddziałami Wehrmachtu pod Bichniowem [12].
1944
19 marzec - bitwa na Zwierzyńcu; wyzwolenie Włoszczowy przez oddział partyzancki 27 i 74 pułku piechoty AK pod dowództwem "Marcina", Mieczysława Tarchalskiego [12]. Jedna grupa partyzantów na całą noc wzięła niemiecką żandarmerię pod ogień (budynek dawnego Starostwa na ul. Koniecpolskiej), a druga grupa operowała na mieście, tj. w sklepach niemieckich lub prowadzonych przez przesiedlonych poznaniaków, rekwirowała żywność i inne potrzebne im produkty oraz prowadziła "przesłuchania" konfidentów (m.in. Abel; Gramz; Marta) [13]. W akcji brało udział 160 żołnierzy AK, zlikwidowano dwóch konfidentów, zginęło kilkunastu partyzantów [15].
10 czerwca - nieudany zamach na "Krwawego Julka" (Julian Erdmann) [14].
14 czerwca - udana akcja opanowania składu pociągu niemieckiego na stacji Ludynia [12].
21 czerwca - udany atak na urządzenia kolejowe na stacji we Włoszczowie [12].
W czerwcu - w Krasocinie powstał Okupacyjny Obóz Pracy założony przez okupacyjne władze niemieckie, działał on do 12 stycznia 1945 roku [11]. Do pracy przy budowie umocnień wojskowych (okopu, rowy przeciwpancerne) zmuszano okoliczną ludność, którą chwytano w łapankach [11]. W końcu 1944 roku pracowało w nim 800 więźniów i ponad 100 mieszkańców okolicznych wiosek [11]. Budowę okopów prowadzono w rejonie Gruszczyna, Krasocina i Oleszna [13].
22 lipiec - rozbicie oddziału niemieckiego pod Olesznem przez oddział AK pod dowództwem "Marcina", Mieczysława Tarchalskiego [12].
28 lipiec - pacyfikacja Stojewska przez żandarmerię niemiecką w odwecie za wcześniejszą działalność oddziału "Marcina" [12].
8 września - potyczka/starcie/bitwa pod Rząbcem żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej NSZ z oddziałami AL wspieranymi przez żołnierzy/partyzantów radzieckich [17].
26/27 września - bitwa oddziałów AK i BCh w okolicach Radkowa; 27 października - bitwa oddziałów AK pod Krzepinem i Zagórczem; 28 października - bitwa oddziałów AK pod Kossowem [12, 16].
1944- styczeń 16, 1945 - w Nowinach koło Komornik działał szpital 74 PP AK [tabl. w Nowinach].
1945
14 styczeń - wkroczenie żołnierzy Armii Czerwonej do Włoszczowy [12], Konieczna [21].
Marzec - parcelacja majątku Nieznanowice [21].
Wiosna - Włoszczowa - ekshumacja ciał zabitych podczas "krwawej niedzieli" (pochowanych wtedy na terenie cmentarza żydowskiego) i przeniesienie ich na cmentarz parafialny [19].
Włoszczowa - po wojnie w mieście mieszka 5545 osób [19].
Włoszczowa - po wojnie większymi zakładami są: Spółdzielnia Rolniczo-Handlowa; "Społem"; Agentura Powiatowej Centrali Handlowej; Młyn i Elektrownia Sp. z o.o. przy ulicy Młynarskiej; tartak parowy na Podlipiu; Wytwórnia Narzędzi Stalowych A. Dziembowskiego przy ulicy Czarnieckiego; betoniarnia S. Kusińskiego przy ulicy Handlowej; zakład mechaniczny M. Pawłowskiego przy ulicy Kieleckiej; Fabryka Wód Gazowych K. Burczyna przy ulicy Kieleckiej; Fabryka Wód Gazowych i Hurtowy Skład Piwa A. Kulak przy ulicy Świeżej; Wytwórnia Narzędzi Stalowych Braci Szmula i J. Landau przy ulicy Wschodniej; Drukarnia Państwowa przy ulicy Długiej; mleczarnia [19].
Włoszczowa - przywrócenie szpitala powiatowego po wojnie; powstaję oddział chirurgiczny (17 łóżek), wewnętrzny (20) i ginekologiczno-położniczy (10 łóżek); lokalizacja ul. Koniecpolska 20 [45].
- Grom; dowódca Edward Żywicki ps. Grom; 72 osoby; 1945;
- Kmicic; dowódca Stefan Dębicki ps. Kmicic, Dziadek; 30 osób;1945;
- Marcin; dowódca Mieczysław Tarchalski ps. Marcin; 50 osób; 1945;
- Ponury; dowódca Janusz Stefanowski ps. Ponury; 70 osób; 1945;
- Ponury; dowódca Jerzy Sekuła; 21 osób; 1945;
- Kościuszko; dowódca Stefan Mazanek ps. Kościuszko"; 16 osób; 1945;
- Trupia Czaszka; dowódca Lesław Wesołowski ps. Henryk; 50 osób; 1945;
- Kalina; dowódca Wacław Koron ps. Kalina; 40 osób; 1945-1946;
- Żbik; dowódca Włodzimierz Kołociński ps. Żbik; 32 osoby; 1945;
- Bartosz V; dowódca NN ps. Bartosz V; 26 osób; 1945-1946;
- Kochanowski; dowódca Wincenty Kochanowski; 5 osób; 1945-1946;
- Musiał; dowódca Kazimierz Musiał; 9 osób; 1945-1946;
- Koszycki; dowódca Stefan Koszycki; 6 osób; 1946;
- Morski; dowódca Władysław Rojek ps. Morski; 10 osób; 1946;
- Kapelusz; dowódca Stanisław Kapelusz; 8 osób; 1946;
- Śmiały; dowódca Pałys ps. Śmiały; 52 osoby; 1945;
- Szare Szeregi, 1945-1947 i Wolna Młodzież, 1948-1953;
- Konspiracyjne Wojsko Polskie (KWP) krypt. Lasy, Bory; 1945-1948;
- Janiszewski; dowódca Franciszek Janiszewski ps. Szach; 13 osób; 1947;
- Fatyga; dowódca Władysław Fatyga; 8 osób; 1947;
- Kapral; dowódca Michał Kapral; 4 osoby; 1947;
- Kulik; dowódca Jan Kulik; 5 osób; 1947;
- Piątkowski; dowódca Józef Piątkowski; 6 osób; 1947;
- Klimas; dowódca Józef Klimas; 3 osoby; 1947-1948;
- Strzała, Znicz; dowódca Stanisław Kowalski; 1948-1949;
- Dąb; dowódca Bronisław Zientala ps. Dąb; 1949;
- Polska Zbrojna; 1949-1950;
- Związek Ofiar Reżimu Komunistycznego; 1950;
- Dynus; dowódca Euzebiusz Dynus; 9 osób; 1952;
- Sołtysiacy; dowódca Tadeusz Sołtysiak; 4 osoby; 1951.
Włoszczowa - przywrócenie szpitala powiatowego po wojnie; powstaję oddział chirurgiczny (17 łóżek), wewnętrzny (20) i ginekologiczno-położniczy (10 łóżek); lokalizacja ul. Koniecpolska 20 [45].
1945-1956
W rejonie Włoszczowy (powiatu), działają oddziały podziemia wojskowego [50]:- Grom; dowódca Edward Żywicki ps. Grom; 72 osoby; 1945;
- Kmicic; dowódca Stefan Dębicki ps. Kmicic, Dziadek; 30 osób;1945;
- Marcin; dowódca Mieczysław Tarchalski ps. Marcin; 50 osób; 1945;
- Ponury; dowódca Janusz Stefanowski ps. Ponury; 70 osób; 1945;
- Ponury; dowódca Jerzy Sekuła; 21 osób; 1945;
- Kościuszko; dowódca Stefan Mazanek ps. Kościuszko"; 16 osób; 1945;
- Trupia Czaszka; dowódca Lesław Wesołowski ps. Henryk; 50 osób; 1945;
- Kalina; dowódca Wacław Koron ps. Kalina; 40 osób; 1945-1946;
- Żbik; dowódca Włodzimierz Kołociński ps. Żbik; 32 osoby; 1945;
- Bartosz V; dowódca NN ps. Bartosz V; 26 osób; 1945-1946;
- Kochanowski; dowódca Wincenty Kochanowski; 5 osób; 1945-1946;
- Musiał; dowódca Kazimierz Musiał; 9 osób; 1945-1946;
- Koszycki; dowódca Stefan Koszycki; 6 osób; 1946;
- Morski; dowódca Władysław Rojek ps. Morski; 10 osób; 1946;
- Kapelusz; dowódca Stanisław Kapelusz; 8 osób; 1946;
- Śmiały; dowódca Pałys ps. Śmiały; 52 osoby; 1945;
- Szare Szeregi, 1945-1947 i Wolna Młodzież, 1948-1953;
- Konspiracyjne Wojsko Polskie (KWP) krypt. Lasy, Bory; 1945-1948;
- Janiszewski; dowódca Franciszek Janiszewski ps. Szach; 13 osób; 1947;
- Fatyga; dowódca Władysław Fatyga; 8 osób; 1947;
- Kapral; dowódca Michał Kapral; 4 osoby; 1947;
- Kulik; dowódca Jan Kulik; 5 osób; 1947;
- Piątkowski; dowódca Józef Piątkowski; 6 osób; 1947;
- Klimas; dowódca Józef Klimas; 3 osoby; 1947-1948;
- Strzała, Znicz; dowódca Stanisław Kowalski; 1948-1949;
- Dąb; dowódca Bronisław Zientala ps. Dąb; 1949;
- Polska Zbrojna; 1949-1950;
- Związek Ofiar Reżimu Komunistycznego; 1950;
- Dynus; dowódca Euzebiusz Dynus; 9 osób; 1952;
- Sołtysiacy; dowódca Tadeusz Sołtysiak; 4 osoby; 1951.
1946
16 kwietnia - Włoszczowa - święto Paschy obchodzone przez Żydów ocalałych z Holocaustu [19].
Włoszczowa - powstaje pierwsze przedszkole (przy ulicy 1 Maja) [19].
W Koniecznie Gminna Spółdzielnia "Samopomoc Chłopska" przejmuje działającą tu od roku 1936 Spółdzielnię Spożywców [21].
1947
Styczeń - prawna rejestracja rolniczej spółdzielni (trzeciego typu) [21]. RSP dysponowała około 340 ha ziemi [21].
Listopad - w Koniecznie uruchomiona zostaje Gminna Biblioteka Publiczna [21].
1948
20 maja - w Krasocinie utworzona zostaje Gminna Spółdzielnia Samopomoc Chłopska z połączenia trzech spółdzielni: "Wspólna Sprawa" z Mieczyna, "Społem" z Krasocina i "Przyszłość" z Gruszczyna [11].
Włoszczowa - utworzony zostaje Bank Spółdzielczy [19].
Włoszczowa - powstaje Klub Sportowy Spółdzielców "Tęcza"; później nosił on nazwy "Spójnia", "Kłos" , by ostatecznie stać się "Hetmanem" [19].
Konieczno - początki elektryfikacji wsi [21].
Secemin - początki elektryfikacji [1].
Włoszczowa - proboszczem parafii włoszczowskiej zostaje ks. Mikołaj Łapot (posługuje do 1966 r.) [36].
Secemin - początki elektryfikacji [1].
Włoszczowa - proboszczem parafii włoszczowskiej zostaje ks. Mikołaj Łapot (posługuje do 1966 r.) [36].
Włoszczowa - w mieście było 25 warsztatów szewskich [56].
l. 50
Secemin - pod koniec lat 50 powstała Spółdzielnia Kółek Rolniczych, a także Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna; pozostałością po nich są budynki przy ulicy Kościuszki, niedaleko lasu Sadurki; SKR wybudowano w miejscu, gdzie znajdował się wcześniej cmentarz żydowski [34].
1950
Włoszczowa - szkoła (SP nr 1; "Jedynka") zostaje włączona do programu zwalczania analfabetyzmu [30].
1951
Włoszczowa - w IV kwartale zostaje uruchomione Pogotowie Ratunkowe; na wyposażeniu są 3 karetki marki Skoda [45].
1952
Włoszczowa - przekazanie zniszczonej synagogi Spółdzielni Pracy Stolarzy i adaptacja na halę produkcyjną [19].
Włoszczowa - zakończenie budowy budynku internatu dla uczniów liceum, przy ul. Wiśniowej 10 [19].
W Koniecznie powstaje punkt pocztowy [21].
1954
Włoszczowa - ustawienie Pomnika Wdzięczności, przedstawiającego żołnierza radzieckiego z uniesioną do góry pepeszą [19].
1955
Włoszczowa - pożar budynku dawnej synagogi żydowskiej, będącej w tym czasie halą produkcyjną [19].
1 maja - Włoszczowa - w pochodzie i uroczystościach wzięło udział około 3 tysięcy osób, a obserwowało je około 5 tysięcy widzów [19].
W Koniecznie powstaje Gromadzka Rada Narodowa i działa do roku 1971 [21].
1956
W latach 1956-1965 w Krasocinie powstają: Ośrodek Zdrowia, Bank Spółdzielczy, Wiejski Dom Towarowy, Piekarnia, Restauracja Źródłowa [11].
1957
Wiosną z RSP w Koniecznie zaczęli występować rolnicy, opuścili ją niemal wszyscy, w spółdzielni pozostało około 80 ha ziemi [21].
16 października - Włoszczowa - zamknięcie cmentarza żydowskiego dla celów grzebalnych [19].
1958
3 września - Czarnca, elektryfikacja wsi [19].
Łachów - elektryfikacja wsi [19].
Sadzenie drzew na Rynku we Włoszczowie - zmiana funkcji tej przestrzeni z placu targowego na park [19].
Konieczno - powstaje Ośrodek Zdrowia [21].
1959
We Włoszczowie pracuje 9 lekarzy, szpital powiatowy mieści się przy ul. Koniecpolskiej [19].
lata 60.
Włoszczowa - na starych mapach planistycznych, rysuje się lokalizację cmentarza komunalnego w rejonie dzisiejszej mleczarni (przy ul. Kochanowskiego), na wydmie.
Krótkie przebitki filmowe z Włoszczowy pp. z lat 60. [link].
Włoszczowa na starych zdjęciach [link].
1960
Włoszczowę i Konieczno łączy komunikacja PKS [21].
Włoszczowa - w szkole (SP nr 1; "Jedynka") uczy się 1127 uczniów na trzy zmiany; opuszczenie murów szkoły przez LO [30].
1961
Czarnca - z inicjatywy inż. M. Chudzińskiego powstaje pomysł założenia arboretum w obrębie starego parku podworskiego [25]. Dalsze prace ruszą dopiero w 1966 r.
1962
1 września - otwarcie 5-letniego Technikum Ekonomicznego [19].
Włoszczowa - oddanie do użytku nowego budynku LO przy ul. Wiśniowej 12 [19].
W Seceminie powstaje Koło Gospodyń Wiejskich [34].
W Seceminie powstaje Koło Gospodyń Wiejskich [34].
1964
15 stycznia - Włoszczowa, rozpoczęcie budowy Zakładów Stolarki Budowlanej "Stolbud" [19].
1966
Przyłączenie RSP w Koniecznie do RSP w Nieznanowicach [21].
Czarnca - teren pod planowany park, arboretum, zostaje ogrodzony, wytyczone zostają pierwsze alejki, pojawiają się pierwsze nasadzenia drzew, powstaje też obelisk ku czci Stefana Czarnieckiego [25]. Dziesięć lat później w arboretum rosło już ponad 300 gatunków i odmian drzew i krzewów, pochodzących z pięciu kontynentów [25].
20 czerwca - Włoszczowa - kolejnym proboszczem zostaje ks. Józef Błaszczyk (posługę pełni do 4 stycznia 1972 r.) [36, 41, 52].
20 czerwca - Włoszczowa - kolejnym proboszczem zostaje ks. Józef Błaszczyk (posługę pełni do 4 stycznia 1972 r.) [36, 41, 52].
1967
Włoszczowa - oddanie do użytku stadionu im. Tysiąclecia Państwa Polskiego [19].
30 września -Włoszczowa - uroczyste otwarcie PDK, Powiatowego Domu Kultury [19].
1969
15 stycznia - Włoszczowa, oddanie do użytku Zakładów Stolarki Budowlanej "Stolbud"; w zakładach znajduje zatrudnienie 612 osób [19].
Pod koniec roku oddano do użytku nowy budynek Prezydium MRN we Włoszczowie [19].
Włoszczowa - oddanie do użytku budynku internatu dla potrzeb przyszłego ZSZ [19].
lata 70.
Włoszczowa - na początku l. 70. XX w. rozebrano budynek dawnej synagogi żydowskiej [19].
Włoszczowa - zostaje wybudowany SDH, obok powstaje restauracja, kawiarnia i hotelik Mikrus [19].
Włoszczowa - budowa kanalizacji na placu Wolności i ulicy Wiśniowej [19].
Włoszczowa na starych zdjęciach [link].
1970
Włoszczowa - otwarcie ZSZ [19].
Włoszczowa - powstanie ogródków działkowych przy "Stolbudzie" [19].
1971
Włoszczowa - oddanie do użytku bloku nr 8 na osiedlu Broniewskiego, tzw. żelisławickiego [19].
Włoszczowa - oddanie do użytku budynku dydaktycznego ZSZ [19].
1972
Włoszczowa - oddanie do użytku Domu Nauczyciela przy ZSZ [19].
Włoszczowa - proboszczem parafii włoszczowskiej zostaje ks. Kazimierz Biernacki (posługę pełni do 28.09.1986 r.) [36, 41].
Włoszczowa - proboszczem parafii włoszczowskiej zostaje ks. Kazimierz Biernacki (posługę pełni do 28.09.1986 r.) [36, 41].
1973
1 stycznia - Włoszczowa; powstaje Nadleśnictwo Włoszczowa [19].
3-28 lipca - Włoszczowa; badania archeologiczne (3 wykopy badawcze) na grodzisku stożkowym, tzw. "kopcu", "kopcu św. Jana"; nasyp ziemny pod budowę grodziska jest tworem sztucznym; dolne części nasypu dawni jego budowniczowie umocnili drewnianymi palami wbitymi w bagniste podłoże; w trakcie prac archeologicznych pozyskano 1932 zabytki, w tym 1629 ceramicznych (naczynia lepione, naczynia obtaczane na kole garncarskim, fragmenty piecy kaflowych, cegieł "palcówek", fragmenty polepy), 260 żelaznych (głównie gwoździ kowalskich - 231 szt., dalej podkowa, okucia łopaty, grot bełtu do kuszy, brzytwa, haki, okucia, skoble, kłódka), 5 miedzianych (okucia, sprzączka, nóżka rondelka) i 38 z innych surowców (fragmenty naczynia szklanego, ozdobna okładzina kościana, fragmenty rudy darniowej, kości zwierzęce - dzika, kaczki dzikiej, jelenia, drobiu i bydła hodowlanego) [23]. Grodzisko stożkowe - kilkukondygnacyjna, drewniana, wieża mieszkalno-obronna, ustawiona pośrodku nasypu ziemnego. Obiekt był podpiwniczony. W jego głównej izbie mieszkalnej znajdował się piec. Dostępu do grodziska broniła niedostępność terenu, jego podmokłość, bagnistość, fosa i częstokół [23].
Włoszczowa - oddanie do użytku sali gimnastycznej przy ZSZ [19].
22 września - nawiedzenie parafii włoszczowskiej (WNMP) przez kopię obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej [19].
1974
1 lipiec - Włoszczowa, zaczyna działać pierwsza dyrekcja ZOZ z Andrzejem Szubertem na czele i Lucjanem Piotrowski jego zastępcą [45].
Włoszczowa - oddanie do użytku warsztatów przy ZSZ [19].
Włoszczowa - oddanie do użytku warsztatów przy ZSZ [19].
19 październik - Włoszczowa - szkole podstawowej nr 1 ("Jedynce") nadane zostaje im. K. Świerczewskiego "Waltera" [30].
1975
1 czerwca - reforma administracyjna - likwidacja powiatów, reorganizacja województw.
Gmina Secemin trafia do woj. częstochowskiego; gminę tą zamieszkuje 7848 mieszkańców; powierzchnia gminy wynosi 192 km2 [1].
Włoszczowa - początek budowy szpitala [19, 45].
Gmina Secemin trafia do woj. częstochowskiego; gminę tą zamieszkuje 7848 mieszkańców; powierzchnia gminy wynosi 192 km2 [1].
Włoszczowa - początek budowy szpitala [19, 45].
Włoszczowa - uruchomienie międzymiastowej centrali telefonicznej; centrala obsługiwana była przez telefonistki [19].
Włoszczowa - oddanie do użytku mleczarni przy ul. Kochanowskiego [19].
1977
3 lipca - w Seceminie działalność rozpoczął zespół ludowy Złoty Kłos [34].
1979
Włoszczowa - "Stolbud" zatrudnia około 1450 osób [19].
Włoszczowa - powstanie ogródków działkowych przy stadionie [19].
1980
W Krasocinie dzięki staraniom Feliksa Raka odbudowano wiatrak, w którym powstało Muzeum Chleba [11].
1981
6 kwiecień - Włoszczowa, zakończenie budowy nowego szpitala, przy ul. Żeromskiego 28 [19, 45].
10 kwietnia - Włoszczowa, dyrektorem ZOZ zostaje Wiesław Kabata [45].
10 kwietnia - Włoszczowa, dyrektorem ZOZ zostaje Wiesław Kabata [45].
9 czerwca - Zbiorcza Szkoła Podstawowa w Koniecznie otrzymuje imię Henryka Sienkiewicza [21].
1983
13 marca - Włoszczowa, pierwsza "msza za ojczyznę" [19].
1984
27 listopada - Włoszczowa - w ZSZ odbyło się zebranie samorządu szkolnego, którego tematem była kwestia zawieszenia krzyży w szkole [18, 26]. Podjęto uchwałę, że krzyże zostaną zawieszone po skonsultowaniu z radą pedagogiczną i dyrekcją [18]. Wybrano też 20 osobową delegację, która miała udać się do proboszcza K. Biernackiego z prośbą o poświęcenie krzyży [26]. O swoich zamierzeniach samorząd szkolny informował dyrekcję szkoły [26].
30 listopada - Włoszczowa - piątek wieczorem; na mszy o godz. 18.00 nastąpiło poświęcenie krzyży przez ks. K. Biernackiego [18, 26].
1 grudnia - Włoszczowa - sobota rano; młodzież zawiesiła krzyże w 17 klasach z ZSZ [18, 26]. Dyrekcja szkoły próbowała przeszkodzić działaniom uczniów [26]. W tym samym dniu z inspiracji władz polityczno-administracyjnych zobowiązano kierownictwo szkoły do zdjęcia krzyży w godzinach wieczornych [18].
2 grudnia - Włoszczowa - niedziela; wykorzystując wywiadówki odbywające się w ZSZ, wychowawcy omówili z rodzicami decyzję dyrekcji szkoły dotyczącą krzyży oraz zachowania młodzieży w dniu poprzednim [18]. W dniu tym krzyży zawieszonych w sobotę dnia poprzedniego już nie było [26].
3 grudnia - Włoszczowa - poniedziałek; uczniowie stwierdzili brak krzyży w salach lekcyjnych, a interwencja u dyrektora szkoły (J. Lisa) w sprawie ich zwrotu nic nie dała [26]; wobec tego uczniowie nie podjęli nauki; zebrani w holu szkoły śpiewali pieśni religijne, domagając się zawieszenia zdjętych krzyży; do szkoły udali się wicewojewoda kielecki (W. Nosek), kurator oświaty i wychowania (W. Figarski) oraz dyrektor ds. Wyznań Urzędu Wojew. w Kielcach (H. Arnold); po południu do młodzieży w szkole przybyli proboszcz K. Biernacki oraz 3 wikariuszy (ks. M. Łabuda, ks. A. Wilczyński, ks. C. Stępak); księża spotkali się na krótko z dyrekcją szkoły a później ją opuścili [26]; później zebrani uczniowie odmawiali modlitwy i śpiewali pieśni kościelne; młodzież początkowo przebywała na sali gimnastycznej, a później na 2 piętrze budynku szkolnego [26]; około godz. 15 grupa młodzieży zaczęła okupować budynek szkoły [18, 19], po tym jak zostali słownie znieważeni przez wicewojewodę kieleckiego [26]. Do młodzieży dołączyli ks. M. Łabuda i ks. A. Wilczyński [26].
4 grudnia - Włoszczowa - wtorek; zajęcia w szkole (ZSZ) zostały zawieszone aż do odwołania (decyzją wicewojewody kieleckiego i kuratora); strajkujących uczniów odwiedzały delegacje księży z okolicznych parafii, siostry zakonne oraz były wiceprzewodniczący zarządy Regionu Świętokrzyskiego NSZZ "Solidarność" Jerzy Stępień; w dniu tym uczniowie LO podjęli próbę dołączenia do uczniów w ZSZ - dyrekcja i nauczyciele LO uniemożliwili im ten zamiar; wieczorem w kościele odbyła się msza za strajkujących - uczestniczyło około 600 osób [18]. Strajkujący - dla potrzeb noclegowych - podzielili się w następujący sposób: I piętro chłopcy, II piętro dziewczęta [26]. Ksiądz proboszcz wysłał do Prymasa Polski Józefa kardynała Glempa i ministrów Czesława Kiszczaka i Adama Łopatki, pismo dotyczące przedmiotu sporu i sprawy strajku [26]. Rodzice uczniów innym telegram, o podobnej treści, wysłali do Marszałka Sejmu Stanisława Gucwy i Prezesa Rady Ministrów gen. Wojciecha Jaruzelskiego [26].
5 grudnia - środa; we Włoszczowie przebywał bp Mieczysław Jaworski [18].
6 grudnia - Włoszczowa - czwartek; do uczniów z ZSZ dotarli pierwsi dziennikarze, m.in. ze Szwajcarii; uczniowie i przebywający z nimi księża odmówili udzielenia wywiadu, o strajku rozmawiał jedynie dyrektor szkoły; wieczorem na plebanii - w drodze z Częstochowy do Kielc - zatrzymali się biskupi kieleccy, Szymecki, Gurda, Jaworski [18]. Dzięki pozwoleniu ks. biskupów kieleckich w szkole zaczęto odprawiać msze święte [26].
7 grudnia - piątek; prokurator rejonowy w Jędrzejowie przesłuchał proboszcza ks. K. Biernackiego [18] oraz Jerzego Stępnia, radcy prawnego kurii [26].
8 grudnia - (sobota) - Włoszczowa - o godz. 17 bp. M. Jaworski odprawił mszę w kościele parafialnym; w "Słowie Ludu" ukazał się artykuł o strajku we Włoszczowie, w ZSZ; we Włoszczowie przebywali dziennikarze co najmniej kilku gazet; w szkole, ZSZ, przebywają też dorośli, którzy dołączyli do strajku, m.in. R. Żelichowski [18].
9 grudnia - (niedziela) - we Włoszczowie przebywał ks. bp M. Jaworski [18]. Samochód, którym on jechał został zatrzymany na granicach Włoszczowy i poddany drobiazgowej kontroli, ks. biskup pieszo dotarł do kościoła parafialnego, gdzie na mszy wygłosił kazanie [26].
11 grudnia - Włoszczowa - wtorek; dwie klasy maturalne z ZSZ (TPS i LE) rozpoczęły zajęcia w salach Domu Kultury; na zajęcia przyszło 27 osób [18, 26]; w dniu tym w szkole, ZSZ, przebywała komisja Sanepidu - stwierdzając możliwość epidemii i zatruć pokarmowych; do 11 bm. do szpitala trafiło 5 uczennic [18].
12 grudnia - odbyło się spotkanie wojewody i wicewojewody z biskupami kieleckimi; duchowni zaproponowali powołanie komisji ds. rozstrzygnięcia konfliktu, składającej się z przedstawicieli mieszkańców Włoszczowy, bez udziału władz wojewódzkich [18].
13 grudnia - mszę we Włoszczowie odprawił bp M. Jaworski [18].
13 i 14 grudnia - Włoszczowa - 145 uczniom trzecich klas ZSZ dostarczono zawiadomienia o rozpoczęciu zajęć o 17 bm. w pomieszczeniach zastępczych [18].
14 grudnia - Włoszczowa - odbyło się posiedzenie kolegium ds. wykroczeń , które ukarało za zakłócanie porządku publicznego i zorganizowanie nielegalnego zgromadzenia i kierowanie nim ks. M. Łabudę i ks. A. Wilczyńskiego grzywną po 20 tys. zł, zaś ks. A. Wierzchowskiego i Cz. Stępaka po 16 tys. zł; w szkole, ZSZ, przebywało około 100 uczniów i 50 rodziców [18].
15 grudnia - Włoszczowa - w szkole, ZSZ, nadal przebywają uczniowie i księża; odbyła się msza z udziałem bp M. Jaworskiego [18].
16 grudnia - Włoszczowa - w godzinach rannych do okupowanego budynku przybyli ks. bp. M. Jaworski i ks. K. Biernacki (proboszcz) oraz trzej księża; o godzinie 9 strajkująca młodzież opuściła szkołę (ZSZ) i grupą udała się do kościoła, po czym odbyła się msza z udziałem bp M. Jaworskiego oraz księży Łabudy i Wilczyńskiego; dzień ten uznaj się za zakończenie strajku o krzyże w ZSZ [18].
Ujęcia filmowe i zdjęcia z tamtych lat [link].
1985
30 marca - Włoszczowa - z inicjatywy ks. M. Łabudy w ZSZ zawieszono 9 krzyży w salach lekcyjnych [18].
1 kwietnia - Włoszczowa - krzyże te (patrz 30 marca) zostały usunięte [18].
11 czerwca - Sąd Rejonowy w Jędrzejowie skazał ks. M. Łabudę na 1 rok pozbawienia wolności, a ks. A. Wilczyńskiego na 10 miesięcy pozbawienia wolności, w zawieszeniu na 3 lata, oraz wymierzył grzywnę w wysokości 60 tys. zł [18].
1986
28 września - zmarł ks. Kazimierz Biernacki, proboszcz parafii we Włoszczowie od 1972 r.
Włoszczowa - kolejnym proboszczem zostaje ks. Edward Terlecki (który pełni swoją posługę do 2010 r., kiedy przechodzi na emeryturę) [36, 41].
Włoszczowa - kolejnym proboszczem zostaje ks. Edward Terlecki (który pełni swoją posługę do 2010 r., kiedy przechodzi na emeryturę) [36, 41].
1988
17 maja - Włoszczowa - uruchomienie automatycznej centrali telefonicznej [19].
18 grudnia - umiera nestor lekarzy we Włoszczowie, lek. med. Aleksander Nowosielski [45].
18 grudnia - umiera nestor lekarzy we Włoszczowie, lek. med. Aleksander Nowosielski [45].
1989
We Włoszczowie powstaje cmentarz komunalny.
5 grudnia - Włoszczowa - podjęcie uchwały o przywróceniu SP nr 1 ("Jedynce") im. J. Piłsudskiego [30].
5 grudnia - Włoszczowa - podjęcie uchwały o przywróceniu SP nr 1 ("Jedynce") im. J. Piłsudskiego [30].
1991
21 listopada - Włoszczowa; Rada Miasta i Gminy podjęła uchwałę o usunięciu z cokołu pomnika żołnierza radzieckiego [19].
21 grudnia - Włoszczowa, usunięcie pomnika żołnierza radzieckiego [19].
1994
Grudzień - Włoszczowa - obchody 10-lecia strajku o krzyże w ZSZ [link].
1995
Śmierć Arie Bencłowicza, ostatniego włoszczowskiego Żyda [19].
1996
Włoszczowa - likwidacja internatu LO [19].
W Gościęcinie mieszka 313 osób, w Silpi Dużej 101, a w Silpi Małej 59 osób [42].
1997
Włoszczowa liczy 10 955 mieszkańców, w tym 5 706 kobiet. W pozostałych miejscowościach gminy zamieszkuje 10 046 osób, w tym 6 003 kobiety [WZH, 1/97].W Gościęcinie mieszka 313 osób, w Silpi Dużej 101, a w Silpi Małej 59 osób [42].
1999
Włoszczowa - w budynku dawnego internatu LO siedzibę znajduje Starostwo Powiatowe [19].
24 października - Włoszczowa; parafia włoszczowska została podzielona przez biskupa kieleckiego, Kazimierza Ryczana, na dwie części; ze wschodniej części miasta i z Woli Wiśniowej powstała parafia błogosławionego Józefa Pawłowskiego z Grona 108 Męczenników, a przy dotychczasowej parafii pozostała zachodnia część miasta, Danków Mały, Kuzki i część Motyczna [36, 41]. Proboszczem nowej parafii włoszczowskiej zostaje ks. Leszek Dziwosz.
24 października - Włoszczowa; parafia włoszczowska została podzielona przez biskupa kieleckiego, Kazimierza Ryczana, na dwie części; ze wschodniej części miasta i z Woli Wiśniowej powstała parafia błogosławionego Józefa Pawłowskiego z Grona 108 Męczenników, a przy dotychczasowej parafii pozostała zachodnia część miasta, Danków Mały, Kuzki i część Motyczna [36, 41]. Proboszczem nowej parafii włoszczowskiej zostaje ks. Leszek Dziwosz.
2003
Włoszczowa - parafia pw. Wniebowzięcia NMP liczy około 6100 wiernych [36].
2004
Gmina Secemin składa się z 22 sołectw: Secemin (2 sołectwa), Bichniów, Brzozowa (z przysiółkami Gabrielów, Maleniec, Pniaki), Celiny, Czaryż, Dąbie, Kluczyce (z przysiółkiem Gródek), Krzepice, Krzepin, Kuczków, Marchocice, Międzylesie, Psary Wieś (z przysiółkiem Daleszec), Psary Kolonia, Wałkonowy Dolne (z przysiółkiem Ropocice), Wałkonowy Górne (z przysiółkiem Lipiny, Zakrzów),Wola Kuczkowska (z przysiółkiem Wolica), Wola Czaryska, Zwlecza, Żelisławice (z przysiółkami Nadolnik, Osiny, Papiernia, Wincentów), Żelisławiczki (z przysiółkiem Miny) [1]. Gmina zajmuje powierzchnię 16413 ha i liczy 5430 mieszkańców [1]. Secemin - ma 1386 mieszkańców; w miejscowości jest 420 budynków [1].
2006
16 października - otwarcie przystanku kolejowego Włoszczowa-Północ na linii CMK.
2007
3 czerwca, uroczystość Trójcy Świętej, uroczysta koronacja włoszczowskiego wizerunku Matki Bożej [41]. LINK
2010
Włoszczowa - parafia rzymsko-katolicka pw. Wniebowzięcia NMP, proboszczem zostaje ks. Zygmunt Pawlik [36].2013
Wrzesień - Włoszczowa - pożar w Rynku [link].2014
Grudzień - Włoszczowa - obchody 30-lecia strajku o krzyże w ZSZ [link].
2015
10 października - obchody 70-lecia LO we Włoszczowie [Zdjęcia]Październik - Secemin - Muzeum Wsi Ziemi Włoszczowskiej w Seceminie [link].
2016
16 marca - zmarł. ks. Edward Terlecki (81 l.), proboszcz parafii Wniebowzięcia NMP we Włoszczowie w latach 1986-2010 [41].
2017
Od kwietnia do listopada trwa przebudowa przystanku kolejowego Włoszczowa Północ - dobudowano m.in. peron 2.
15 października - III Hubertus Ziemiański na włoszczowskim Podzamczu.
11 listopad - obchody 99 rocznicy odzyskania niepodległości, Święto Niepodległości. Włoszczowa.
15 października - III Hubertus Ziemiański na włoszczowskim Podzamczu.
11 listopad - obchody 99 rocznicy odzyskania niepodległości, Święto Niepodległości. Włoszczowa.
2018
3 lipiec - w okolicy Włoszczowy jednodniową praktykę terenową odbywali studenci paleobiologii z UO, pod kierunkiem profesorów z Zakładu Paleobiologii i Ewolucji. Poszukiwano skamieniałości w utworach mastrychtu. Zdjęcia.
2 wrzesień - we Włoszczowie miały miejsce Dożynki Wojewódzkie. Zdjęcia.
15 października, Włoszczowa Północ, stacja PKP. Zdjęcia.
9, 10 i 11 listopada, Włoszczowa - odbyły się uroczystości związane z obchodami 100 lecia odzyskania niepodległości przez Polskę. Zdjęcia.
1 lipca - Włoszczowa. Topola czarna będąca pomnikiem przyrody (nr 366 w rej. RDOŚ), rosnąca w rejonie DK uległa wywróceniu w wyniku wichury towarzyszącej burzy. Drzewo to za pomnik przyrody uznano 30 grudnia 1996 r. Zdjęcia z miejsca [link].
2 wrzesień - we Włoszczowie miały miejsce Dożynki Wojewódzkie. Zdjęcia.
15 października, Włoszczowa Północ, stacja PKP. Zdjęcia.
9, 10 i 11 listopada, Włoszczowa - odbyły się uroczystości związane z obchodami 100 lecia odzyskania niepodległości przez Polskę. Zdjęcia.
2019
15 i 16 czerwca - Dni Włoszczowy.1 lipca - Włoszczowa. Topola czarna będąca pomnikiem przyrody (nr 366 w rej. RDOŚ), rosnąca w rejonie DK uległa wywróceniu w wyniku wichury towarzyszącej burzy. Drzewo to za pomnik przyrody uznano 30 grudnia 1996 r. Zdjęcia z miejsca [link].
Sierpień/wrzesień. Włoszczowa - rozpoczęła się budowa obwodnicy miasta.
7 września - Włoszczowa. Odbyły się targi runa leśnego. Zdjęcia.
29 września - w Czarncy odbyły się obchody 420 urodzin hetmana Stefana Czarnieckiego.
13 października - V Hubertus Ziemiański na włoszczowskim Podzamczu. Zdjęcia.
10 i 11 listopada, Włoszczowa - odbyły się uroczystości związane z obchodami 101 rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę.
Marzec. W związku z koronawirusem SARS-CoV-2 wprowadzone zostały pewne obostrzenia sanitarne. Zamknięto szkoły, wybrane typy lokali usługowych.
Kwiecień. Reżim sanitarny nadal obowiązuje. Choć podejście do niego jest różne.
Maj. Nie odbyły się wybory mające wyłonić osobę, która sprawowałaby urząd Prezydenta RP. Powolne "luzowanie" obostrzeń sanitarnych.
7 września - Włoszczowa. Odbyły się targi runa leśnego. Zdjęcia.
29 września - w Czarncy odbyły się obchody 420 urodzin hetmana Stefana Czarnieckiego.
13 października - V Hubertus Ziemiański na włoszczowskim Podzamczu. Zdjęcia.
10 i 11 listopada, Włoszczowa - odbyły się uroczystości związane z obchodami 101 rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę.
2020
Włoszczowa - trwa budowa obwodnicy miasta, etap pierwszy.
7 luty - Włoszczowa. W ramach kampanii wyborczej, A. Duda, sprawujący urząd Prezydenta RP, spotkał się z mieszkańcami Włoszczowy i regionu. A. Duda ubiega się o reelekcję.Marzec. W związku z koronawirusem SARS-CoV-2 wprowadzone zostały pewne obostrzenia sanitarne. Zamknięto szkoły, wybrane typy lokali usługowych.
Kwiecień. Reżim sanitarny nadal obowiązuje. Choć podejście do niego jest różne.
Maj. Nie odbyły się wybory mające wyłonić osobę, która sprawowałaby urząd Prezydenta RP. Powolne "luzowanie" obostrzeń sanitarnych.
Maj. Ukazała się książka Pawła Ameryka pt. "Opowieść o dawnej Włoszczowie".
Wrzesień. Włoszczowa. Wyburzono młyn, na jego miejscu ma zostać wybudowany apartamentowiec.
Grudzień. Włoszczowa. Oddano do użytku wybudowany fragment obwodnicy miasta. Wybudowano też rondo na skrzyżowaniu ul. Sienkiewicza i Młynarskiej.
Grudzień. Włoszczowa. Film - wspomnienie o strajku o krzyże w ZSZ [link].
2021
Styczeń. Włoszczowa - Drukarnia Kontur. Ukazała się książka pt. „Z dziejów Włoszczowy i okolic. W hołdzie dr. Stanisławowi Janaczkowi” [link].Włoszczowa z lotu ptaka [link].
2022
3 Maj. Włoszczowa - obchody Konstytucji [link].
Maj. Włoszczowa - 380-lecie objawień NMP.24 Wrzesień. VII Hubertus ziemiański we Włoszczowie [link].
1 Październik. Pogrzeb Ilony Kuśmierskiej-Kocyłak [link].
2023
Luty/Marzec. Włoszczowa - promocja książki P. Ameryka "Opowieść o wojennej Włoszczowie" [link].
30 Kwiecień. Włoszczowa. Obchody utworzenia 27 i 74 PP AK [link] [pik patr].
5 Maj. Włoszczowa - promocja książki P. Ameryka "Opowieść o wojennej Włoszczowie" [cd].
13 Sierpień. Dożynki gminne [link].
11 Wrzesień. Kolejny protest mieszkańców przeciw budowie we Włoszczowie zakładu utylizacji padłych zwierząt.
Wrzesień-Październik. Mieszkańcy miasta i gminy protestują w sprawie budowy spalarni padliny we Włoszczowie [link].
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Piśmiennictwo
[1] Janaczek S. (red.), 2005. Słownik geograficzno-historyczny powiatu włoszczowskiego.
Wyd. ZP PRINT, Włoszczowa.
[2] https://pl.wikipedia.org/wiki/Zygmunt_I_Stary; dostęp 30-07-2016
[3] https://pl.wikipedia.org/wiki/Jakub_Świnka; dostęp 30-07-2016
[4] Ameryk P., Chudziański M., Kurzac S., Malinowski C., Mijas S., Różycki Z., 1980.
Ziemia Włoszczowska. Z dziejów Ziemi Włoszczowskiej. Wyd. KAW, Kraków.
[5] https://pl.wikipedia.org/wiki/Bulla_gnieźnieńska; dostęp 30-07-2016
[6] https://pl.wikipedia.org/wiki/Włoszczowa; dostęp 30-07-2016
[7] Janaczek S., 2007. Włoszczowa. Zarys dziejów miasta do końca XVIII wieku. Włoszczowa.
[8] https://pl.wikipedia.org/wiki/Grzegorz_z_Żarnowca; dostęp 31-07-2016
[9] http://wloszczowa.pl/p,65,historia; dostęp 31-07-2016
[10] Janaczek S., 2006. Z kart dawnej i nowej Włoszczowy. W: Gacia T. (red.) Z Matką Bożą Opiekunką
Rodzin na ziemi włoszczowskiej. Wyd. Jedność, Kielce.
[11] Kalendarium Historyczne Krasocina. Tablica informacyjna umieszczona przy Grocie NMP.
Gmina Krasocin & Włoszczowskie Towarzystwo Historyczne.
[12] Pacanowski R., Szczukocki A., 2014. Kalendarium ważniejszych wydarzeń w rejonie Włoszczowy
w okresie II wojny światowej. W: Kaczmarek R. Pacanowski R.P., Szczukocki A., Świetlicki C.
(red.) Lata 1939-1945 we wspomnieniach mieszkańców powiatu włoszczowskiego i dokumentach.
WTH & WTKK, Włoszczowa.
[13] Świetlicki C., 2014. Wywiad przeprowadzony w 2012 r. z Jerzym Groszkiem. W: Kaczmarek R.,
Pacanowski R.P., Szczukocki A., Świetlicki C. (red.) Lata 1939-1945 we wspomnieniach mieszkańców
powiatu włoszczowskiego i dokumentach. WTH & WTKK, Włoszczowa.
[14] Wspomnienia R. Marcinkowskiego, ps. Ryś. W: Kaczmarek R. Pacanowski R.P., Szczukocki A.,
Świetlicki C. (red.) Lata 1939-1945 we wspomnieniach mieszkańców powiatu włoszczowskiego
i dokumentach. WTH & WTKK, Włoszczowa.
[15] Kaczmarek R. Pacanowski R.P., Szczukocki A., Świetlicki C. (red.) Lata 1939-1945 we
wspomnieniach mieszkańców powiatu włoszczowskiego i dokumentach. WTH & WTKK, Włoszczowa.
[16] www.bebelno.cichecki.net
[17] Bitwa pod Rząbcem - zapomniana historia Brygady Świętokrzyskiej. Fundacja Odzyskajmy Naszą
Historię; dostęp 31-12-2016.
[18] Krawczak T., Wilanowski C., 2004. Walka o krzyże. Miętne-Włoszczowa 1984. Wyd. Inst.
Wydawn. PAX, Warszawa. (Na podstawie materiałów archiwalnych, głównie KW w Kielcach).
[19] Nowak C., Staniaszek M., 2014. Włoszczowa w PRL. Włoszczowa. (Album).
[20] Janaczek S., 1996. W kasztelani małogoskiej. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 1: 8-11.
[21] Jurek A., 1996. Konieczno w XIX i XX wieku. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 1: 12-50.
[22] Ślęzak R.T., 1996. Z badań nad strukturą wyznaniową i społeczno-zawodową mieszkańców miasta
i parafii Włoszczowa w drugiej połowie XIX i początkach XX wieku na podstawie źródeł kościelnych.
Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 1: 51-63.
[23] Pyzik Z.W., 1996. Grodzisko średniowieczne we Włoszczowie. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne,
2: 6-17.
[24] Janaczek S., Janaczek B., 1996. Cmentarz parafialny we Włoszczowie. Włoszczowskie Zeszyty
Historyczne, 2: 18-25.
[25] Chudziński K., 1996. Park arboretum w Czarncy. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 2: 53-57.
[26] Lewicka M., 1996. Geneza i przebieg protestu o krzyże w 1984 roku z Zespole Szkół Zawodowych
we Włoszczowie. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 2: 58-68.
[27] Sprawozdanie księdza Karola Rogalskiego proboszcze po księdzu Latale przez lat blisko trzy
w Czarncy będącego. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 2: 71-74.
[28] Wyciąg z protokołu posiedzenia Rady Naukowej miasta Włoszczowy odbytego w sali Magistratu
w dniu 20 września 1924 r. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 2: 75-77.
[29] Ślęzak R., 1996. Z problematyki postaw społeczno-religijnych włoszczowskiej społeczności
rzymskokatolickiej u schyłku XIX i w początkach XX w. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 2: 26-40.
[30] Kościński J. (red.), 2014. Historia szkoły we wspomnieniach i obrazach. 90-lecie Szkoły Podstawowej
nr 1 im. J. Piłsudskiego we Włoszczowie. Włoszczowa.
[31] Gacia T., 2017. Ziemia włoszczowska w tekstach źródłowych od XIII do XVI wieku. Włoszczowa.
[32] Powiat włoszczowski ... warto poznać. 2007. Wyd. Starostwo Powiatowe we Włoszczowie.
[33] Massalski A., 1991. Kraina Świętokrzyska. Pamiętnik Świętokrzyski. Studia z dziejów kultury
chrześcijańskiej. KTN, SDwK, WSPwK. Kielce.
[34] Secemin - historia - strona internetowa. [Strona ta w dużej mierze oparta jest na haśle "Secemin" zawartym w: Janaczek S. (red.),
2005. Słownik geograficzno-historyczny powiatu włoszczowskiego. Wyd. ZP PRINT, Włoszczowa.]
[35] Dobrowolska M., 1961. Przemiany środowiska geograficznego Polski do XV wieku. PWN, Warszawa.
[36] Rys historyczny parafii WNMP we Włoszczowie - strona internetowa.
[37] Czarnca kościół parafialny - strona internetowa.
[38] Włoszczowa kościół parafialny - strona internetowa.
[39] Nowak A., 2014. Dzieje Polski. Tom 1. Do 1202. Skąd nasz ród. Wyd. Biały Kruk, Kraków.
[40] Nowak A., 2015. Dzieje Polski. Tom 2. 1202-1340. Od rozbicia do nowej Polski. Wyd. Biały Kruk, Kraków.
[41] Pawlik Z., Gacia T., 2017. Kościół Wniebowzięcia NMP we Włoszczowie. Włoszczowa.
[42] Wojciechowski D., 1997. Z historii Gościęcina. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 1: 5-10.
[43] Ślęzak R., 1997. Z zagadnienia kontaktów polsko-żydowskich we Włoszczowie: od lat siedemdziesiątych XIX do początków XX wieku. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 1: 15-22.
[44] Natkowska T., 1997. Grono pedagogiczne szkoły powszechnej w Bebelnie w latach 1919-1939. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 1: 26-33.
[45] Koterwa A., 1997. Rozwój szpitala i służba zdrowia w latach 1942-1995. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 1: 34-63.
[46] Stolarski T., 1997. Bibliofil z ... Rząbca. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 1: 89-90.
[47] Ślęzak R., 1997. Ks. Walenty Khaun - proboszcz i dziekan we Włoszczowie w latach 1867-1875. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 1: 91-94.
[48] Ślęzak R., 1997. Ks. Wincenty Nowakowski - proboszcz i dziekan we Włoszczowie w latach 1875-1879. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 1: 95-97.
[49] Ślęzak R., 1997. Zarys dziejów parafii Bebelno od czasów najdawniejszych do początku XX wieku. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 2: 5-20.
[50] Szymczyk Z., 1997. Opozycja ziemi włoszczowskiej lat 1945-1956. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 2: 133-161.
[51] Chudziński K., 1997. Dwie rocznice w Czarncy. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 2: 162-168.
[52] M. Jaworski, ks., 1997. Śp. ks. Józef Błaszczyk. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 2: 198-200.
[53] Hejduk R., 1997. Rozwój oświaty w Czarncy w latach 1918-1995. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 2: 118-132.
[54] Łaski J., 1511-1523. Liber beneficiorum. (Bambelno - taxata ad unam marcam argenti). W: Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 2: 169-173 (przekład ks. T. Gacia).
[55] Łaski J., 1511-1523. Liber beneficiorum (Czarncza, villa - taxata est ad tres marcas argenti). W: Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 2: 173-177 (przekład ks. T. Gacia).
Wyd. ZP PRINT, Włoszczowa.
[2] https://pl.wikipedia.org/wiki/Zygmunt_I_Stary; dostęp 30-07-2016
[3] https://pl.wikipedia.org/wiki/Jakub_Świnka; dostęp 30-07-2016
[4] Ameryk P., Chudziański M., Kurzac S., Malinowski C., Mijas S., Różycki Z., 1980.
Ziemia Włoszczowska. Z dziejów Ziemi Włoszczowskiej. Wyd. KAW, Kraków.
[5] https://pl.wikipedia.org/wiki/Bulla_gnieźnieńska; dostęp 30-07-2016
[6] https://pl.wikipedia.org/wiki/Włoszczowa; dostęp 30-07-2016
[7] Janaczek S., 2007. Włoszczowa. Zarys dziejów miasta do końca XVIII wieku. Włoszczowa.
[8] https://pl.wikipedia.org/wiki/Grzegorz_z_Żarnowca; dostęp 31-07-2016
[9] http://wloszczowa.pl/p,65,historia; dostęp 31-07-2016
[10] Janaczek S., 2006. Z kart dawnej i nowej Włoszczowy. W: Gacia T. (red.) Z Matką Bożą Opiekunką
Rodzin na ziemi włoszczowskiej. Wyd. Jedność, Kielce.
[11] Kalendarium Historyczne Krasocina. Tablica informacyjna umieszczona przy Grocie NMP.
Gmina Krasocin & Włoszczowskie Towarzystwo Historyczne.
[12] Pacanowski R., Szczukocki A., 2014. Kalendarium ważniejszych wydarzeń w rejonie Włoszczowy
w okresie II wojny światowej. W: Kaczmarek R. Pacanowski R.P., Szczukocki A., Świetlicki C.
(red.) Lata 1939-1945 we wspomnieniach mieszkańców powiatu włoszczowskiego i dokumentach.
WTH & WTKK, Włoszczowa.
[13] Świetlicki C., 2014. Wywiad przeprowadzony w 2012 r. z Jerzym Groszkiem. W: Kaczmarek R.,
Pacanowski R.P., Szczukocki A., Świetlicki C. (red.) Lata 1939-1945 we wspomnieniach mieszkańców
powiatu włoszczowskiego i dokumentach. WTH & WTKK, Włoszczowa.
[14] Wspomnienia R. Marcinkowskiego, ps. Ryś. W: Kaczmarek R. Pacanowski R.P., Szczukocki A.,
Świetlicki C. (red.) Lata 1939-1945 we wspomnieniach mieszkańców powiatu włoszczowskiego
i dokumentach. WTH & WTKK, Włoszczowa.
[15] Kaczmarek R. Pacanowski R.P., Szczukocki A., Świetlicki C. (red.) Lata 1939-1945 we
wspomnieniach mieszkańców powiatu włoszczowskiego i dokumentach. WTH & WTKK, Włoszczowa.
[16] www.bebelno.cichecki.net
[17] Bitwa pod Rząbcem - zapomniana historia Brygady Świętokrzyskiej. Fundacja Odzyskajmy Naszą
Historię; dostęp 31-12-2016.
[18] Krawczak T., Wilanowski C., 2004. Walka o krzyże. Miętne-Włoszczowa 1984. Wyd. Inst.
Wydawn. PAX, Warszawa. (Na podstawie materiałów archiwalnych, głównie KW w Kielcach).
[19] Nowak C., Staniaszek M., 2014. Włoszczowa w PRL. Włoszczowa. (Album).
[20] Janaczek S., 1996. W kasztelani małogoskiej. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 1: 8-11.
[21] Jurek A., 1996. Konieczno w XIX i XX wieku. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 1: 12-50.
[22] Ślęzak R.T., 1996. Z badań nad strukturą wyznaniową i społeczno-zawodową mieszkańców miasta
i parafii Włoszczowa w drugiej połowie XIX i początkach XX wieku na podstawie źródeł kościelnych.
Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 1: 51-63.
[23] Pyzik Z.W., 1996. Grodzisko średniowieczne we Włoszczowie. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne,
2: 6-17.
[24] Janaczek S., Janaczek B., 1996. Cmentarz parafialny we Włoszczowie. Włoszczowskie Zeszyty
Historyczne, 2: 18-25.
[25] Chudziński K., 1996. Park arboretum w Czarncy. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 2: 53-57.
[26] Lewicka M., 1996. Geneza i przebieg protestu o krzyże w 1984 roku z Zespole Szkół Zawodowych
we Włoszczowie. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 2: 58-68.
[27] Sprawozdanie księdza Karola Rogalskiego proboszcze po księdzu Latale przez lat blisko trzy
w Czarncy będącego. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 2: 71-74.
[28] Wyciąg z protokołu posiedzenia Rady Naukowej miasta Włoszczowy odbytego w sali Magistratu
w dniu 20 września 1924 r. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 2: 75-77.
[29] Ślęzak R., 1996. Z problematyki postaw społeczno-religijnych włoszczowskiej społeczności
rzymskokatolickiej u schyłku XIX i w początkach XX w. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 2: 26-40.
[30] Kościński J. (red.), 2014. Historia szkoły we wspomnieniach i obrazach. 90-lecie Szkoły Podstawowej
nr 1 im. J. Piłsudskiego we Włoszczowie. Włoszczowa.
[31] Gacia T., 2017. Ziemia włoszczowska w tekstach źródłowych od XIII do XVI wieku. Włoszczowa.
[32] Powiat włoszczowski ... warto poznać. 2007. Wyd. Starostwo Powiatowe we Włoszczowie.
[33] Massalski A., 1991. Kraina Świętokrzyska. Pamiętnik Świętokrzyski. Studia z dziejów kultury
chrześcijańskiej. KTN, SDwK, WSPwK. Kielce.
[34] Secemin - historia - strona internetowa. [Strona ta w dużej mierze oparta jest na haśle "Secemin" zawartym w: Janaczek S. (red.),
2005. Słownik geograficzno-historyczny powiatu włoszczowskiego. Wyd. ZP PRINT, Włoszczowa.]
[35] Dobrowolska M., 1961. Przemiany środowiska geograficznego Polski do XV wieku. PWN, Warszawa.
[36] Rys historyczny parafii WNMP we Włoszczowie - strona internetowa.
[37] Czarnca kościół parafialny - strona internetowa.
[38] Włoszczowa kościół parafialny - strona internetowa.
[39] Nowak A., 2014. Dzieje Polski. Tom 1. Do 1202. Skąd nasz ród. Wyd. Biały Kruk, Kraków.
[40] Nowak A., 2015. Dzieje Polski. Tom 2. 1202-1340. Od rozbicia do nowej Polski. Wyd. Biały Kruk, Kraków.
[41] Pawlik Z., Gacia T., 2017. Kościół Wniebowzięcia NMP we Włoszczowie. Włoszczowa.
[42] Wojciechowski D., 1997. Z historii Gościęcina. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 1: 5-10.
[43] Ślęzak R., 1997. Z zagadnienia kontaktów polsko-żydowskich we Włoszczowie: od lat siedemdziesiątych XIX do początków XX wieku. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 1: 15-22.
[44] Natkowska T., 1997. Grono pedagogiczne szkoły powszechnej w Bebelnie w latach 1919-1939. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 1: 26-33.
[45] Koterwa A., 1997. Rozwój szpitala i służba zdrowia w latach 1942-1995. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 1: 34-63.
[46] Stolarski T., 1997. Bibliofil z ... Rząbca. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 1: 89-90.
[47] Ślęzak R., 1997. Ks. Walenty Khaun - proboszcz i dziekan we Włoszczowie w latach 1867-1875. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 1: 91-94.
[48] Ślęzak R., 1997. Ks. Wincenty Nowakowski - proboszcz i dziekan we Włoszczowie w latach 1875-1879. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 1: 95-97.
[49] Ślęzak R., 1997. Zarys dziejów parafii Bebelno od czasów najdawniejszych do początku XX wieku. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 2: 5-20.
[50] Szymczyk Z., 1997. Opozycja ziemi włoszczowskiej lat 1945-1956. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 2: 133-161.
[51] Chudziński K., 1997. Dwie rocznice w Czarncy. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 2: 162-168.
[52] M. Jaworski, ks., 1997. Śp. ks. Józef Błaszczyk. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 2: 198-200.
[53] Hejduk R., 1997. Rozwój oświaty w Czarncy w latach 1918-1995. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 2: 118-132.
[54] Łaski J., 1511-1523. Liber beneficiorum. (Bambelno - taxata ad unam marcam argenti). W: Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 2: 169-173 (przekład ks. T. Gacia).
[55] Łaski J., 1511-1523. Liber beneficiorum (Czarncza, villa - taxata est ad tres marcas argenti). W: Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 2: 173-177 (przekład ks. T. Gacia).
[56] Frączek L., 2019. Księga cechu szewskiego z Włoszczowy z lat 1819-1848. Wyd. Kontur, Włoszczowa.
[57] 2022. Namiot Salomona. Opowieść o cadyku rodem z Włoszczowy. Wyd. Kontur, Włoszczowa.
Witam
OdpowiedzUsuńSzukam informacji na temat mojego dziadka Władysława Fatygi, który jest wymieniony w kontekście lat 1945- 1956, jako Fatyga. Dziadek jest ojcem mojej mamy Władysławy. Dziadka pamiętam dobrze. Kiedy byłam mała, przychodził do nas do mojego domu. Dziadek był fotografem, miał pracownię w naszym mieście. Chciałabym dowiedzieć się więcej o historii w tych oddziałach podziemnych. Z góry dziękuję za odpowiedź . Pozdrawiam serdecznie Marta Kluga
Pani Marto, wpis ten pochodzi z publikacji: "Szymczyk Z., 1997. Opozycja ziemi włoszczowskiej lat 1945-1956. Włoszczowskie Zeszyty Historyczne, 2: 133-161." Niestety nie znam bliższych danych. Chociaż może być osoba, która mogłaby coś na ten temat wiedzieć. To były burmistrz Włoszczowy z początku lat 90. XX w., Paweł Ameryk. Teraz jakoś wydaje swoją książkę pt. "Opowieść o dawnej Włoszczowie”.
UsuńInteresuje mnie także rodzina Molik. Babcia moja, a żona dziadka Władysława Fatygi. Nie wiem gdzie babcia urodziła się, od żyjących krewnych dowiedziałam się, że dziadek ojciec babci nazywał się Feliks Molik, był organistą w kościele. Babcia miała 2 braci, którzy zmarli z powodu jakiejś epidemii. Podejrzewam, że to jest w okolicach Szczekocin, Krasina i Rudnik. Moja mama Włądysława urodziła się w Rudnikach 13 maja 1925 r. Za wszelkie informacje z góry dziękuję Pozdrawiam serdecznie Marta
OdpowiedzUsuńPani Marto, proszę spróbować poszukać w portalu
Usuńhttp://metryki.genbaza.pl/
szukam informacji na temat Jaszewski Stanisław, dziadek. Armia Krajowa
OdpowiedzUsuń